1,2 miljoen euro belastingvrij voor koning, maar wat levert hij op?

De koning ontvangt jaarlijks 1,2 miljoen euro belastingvrij, maar de vraag of hij zijn geld waard is, verdeelt het land. Volgens historicus en koningshuiskenner Coks Donders is de waarde van de koning moeilijk te bepalen, maar: “De symbolische waarde van het koningshuis is echt ontzettend groot.”

Op Prinsjesdag leest de koning de troonrede voor, hij ondertekent wetten, bekrachtigt internationale verdragen en beëdigt ministers en staatssecretarissen. Maar misschien wel belangrijker, het staatshoofd wordt gezien als uithangbord van ons land. Hij moet zorgen voor eenheid en gaat op staatsbezoeken en handelsmissies, om banden te onderhouden en deuren te openen.

“We zijn ongeveer tweehonderd jaar een koninkrijk”, vertelt Donders in Stand van Nederland: Generatie Next op NPO 2. “Maar al sinds Willem van Oranje is die familie, die naam en zelfs die kleur verbonden aan ons land. Het is één van de weinige overkoepelende symbolen die ons echt met elkaar verbinden.”

Populariteit daalt

Niet iedereen is overtuigd van het nut, blijkt uit onderzoek van Ipsos. De helft van alle Nederlanders vindt dat ons land een monarchie moet blijven. 23 procent is voor een republiek en 27 procent maakt het niet uit. Millennials zijn sceptischer. Onder de 25- tot 34-jarigen steunt 37 procent de monarchie, tegenover 29 procent die voor een republiek is.

De populariteit van de Oranjes is de laatste jaren gedaald. “De negatieve trend zag je toenemen in de coronatijd”, vertelt Donders. “Dat is ook helemaal niet gek. Een koningshuis floreert op het moment dat het heel zichtbaar is. Coronatijd was natuurlijk een onzichtbare tijd. Iedereen moest binnen blijven, het koningshuis ook. Dat deden ze niet altijd, denk aan die reis naar Griekenland. Dat hielp niet mee.”

Ontvang jij al onze gratis WNL-nieuwsbrief? Meld je hier aan en mis niets!

Voordat de populariteit kan groeien, moet die eerst stabiliseren. Dat kan nog wel even duren, denkt Donders. “Als een land ontevreden is, straalt dat bijna altijd af op de instanties. Dus op de politiek, de media, maar ook op het koningshuis. Die deuk in de populariteit hoort erbij. Maar op de lange termijn zullen we echt wel zien dat het goed gaat komen. Ik maak mij daar echt totaal geen zorgen om.”

Is de koning het geld waard?

De dalende populariteit is wel zuurstof voor het debat over het salaris van de Oranjes. “Ik snap het wel. Het is een beetje suf om de coronatijd er weer bij te halen, maar het is een tijd geweest waarin die economische heel zwaar is geweest”, zegt de historicus. “Het is logisch dat dat afstraalt op pracht en praal en dat is natuurlijk dat koningshuis. Ik snap dat mensen daarvan zeggen: moet dat allemaal wel? Dat is ook lekker Nederlands.”

Maar hoeveel kost het koningshuis nou precies? Voor volgend jaar komt de begroting uit op 80 miljoen euro. Van dit bedrag krijgt de koning 7,2 miljoen euro, waarvan Willem-Alexander 1,2 miljoen overhoudt om belastingvrij op zijn bankrekening bij te schrijven.

Donders: “Wat hij precies economisch oplevert, is moeilijk te zeggen. Als we een republiek zouden zijn, zou je pas kunnen zeggen: Ah, zoveel bracht de koning dus op. Maar we kunnen rustig zeggen dat de monarchie deuren opent in het buitenland, die misschien iets minder ver opengaan op het moment dat we een president zouden hebben.”

Steeds minder millennials vinden dat Nederland een monarchie moet blijven. ‘Stand van Nederland’ onderzoekt de economische meerwaarde van het koningshuis, met name voor de bedrijfswereld. Kijk vrijdagavond om 23.10 uur naar Stand van Nederland: Generatie Next op NPO 2. 

Door: Peter Visser