Techmiljardair Elon Musk stak miljoenen in de campagne van Donald Trump en zijn mediaplatform X gebruikte hij om actief campagne te voeren voor de gekozen president. In ruil voor zijn steun krijgt Musk vermoedelijk een ministerpost. "Toen Musk X kocht, was de belofte dat hij neutraal zou blijven. Dat is absoluut niet gebeurd."

Kort nadat bekend werd dat Trump de Amerikaanse presidentsverkiezingen had gewonnen, deelde Musk een bewerkte foto op X waarop hij in het Oval Office stond met een wasbak in zijn handen. Het was een referentie naar een eerder gemaakte foto uit 2022, toen Musk met dezelfde wasbak in de hand poseerde op het hoofdkantoor van X (destijds nog Twitter), nadat hij het socialmediaplatform had overgenomen.

Met deze actie wilde Musk symboliseren dat hij van plan was om het bedrijf grondig te hervormen. Door dezelfde beeldspraak te gebruiken, plaatste hij de situatie nu in de context van het Amerikaanse centrum van de macht. "Hij is nu blijkbaar hetzelfde van plan met het Witte Huis", zegt journalist en twitteraar van het eerste uur Lammert de Bruin in Goedemorgen Nederland op NPO 1.

Tekst gaat verder onder X.

Daar voegt De Bruin aan toe: "Het is wel met een knipoog, het is een grapje, maar aan de andere kant is het ook serieus. Hij is de rijkste man op aarde en heeft nu korte lijntjes met de zittende macht. Is het allemaal wel in de haak en hoe kunnen we dat in de gaten houden?"

'Elon Musk heeft duidelijk partij gekozen'

Volgens De Bruin is er nepnieuws verspreid op X in aanloop naar de Amerikaanse stembusgang. "Maar toen er vier jaar geleden verkiezingen waren, hadden de toenmalige eigenaren van X ook een agenda. Je zag dat sommige berichten wel werden getoond, die goed waren voor de Democraten, en sommige berichten niet. Nu is het misschien andersom."

Ontvang je al onze gratis nieuwsbrief? Meld je hier aan en mis niets van WNL!

Er is een groot verschil. Musk voerde als eigenaar van X actief campagne op het platform. Pro-Trump-berichten van Musk werden massaal bovenaan de tijdlijnen van gebruikers geplaatst. "Je zag dat het sentiment op X was dat Trump móést winnen, koste wat het kost." Volgens De Bruin is dat niet alleen maar slecht. "Veel media zijn pro Democratisch. Misschien is dit wel de tegenhanger die Amerikanen nodig hadden."

Maar de belofte van neutraliteit van Musk op X is inmiddels van de baan. "Elon Musk heeft duidelijk partij gekozen voor Trump. Hij heeft gesproken op verkiezingsbijeenkomsten en miljoenen uitgedeeld aan mensen om op Trump te stemmen. Hij heeft echt heel veel geld in de campagne gestoken en daar krijgt hij nu waarschijnlijk een ministerpost voor terug. Dat is hem beloofd door Trump."

Wat voor post dat wordt, is nog niet duidelijk. "Maar bekend is dat hij wil dat de overheid efficiënter gaat werken. Hij wil als zakenman kijken naar de uitgaven van de overheid en naar wat daarin gesneden kan worden. Daar moet misschien een apart ministerie voor komen."

'Het is een ongekende situatie'

Anna van Zoest, directeur van de Atlantische Commissie, een forum voor het publieke debat over trans-Atlantische veiligheidsvraagstukken, maakt zich zorgen over de warme banden tussen Musk en Trump. "Het is een ongekende situatie dat de machtigste politicus en de machtigste zakenman ter wereld twee handen op één buik zijn. En dan is Musk ook nog eens eigenaar van een geweldig invloedrijk communicatieplatform."

Goedemorgen Nederland gemist? Kijk deze en andere afleveringen hier terug op NPO Start.

"Het baart mij zorgen omdat Elon Musk natuurlijk géén democratisch mandaat heeft", zegt Van Zoest. "De Amerikaanse kiezer heeft gekozen voor Donald Trump, maar niet voor Musk. Hij zal toch afgaand van de signalen die we nu hebben behoorlijk veel invloed krijgen." De Bruin voegt toe: "Het is interessant om te zien hoe transparant het straks is. Welke beslissingen worden waarom genomen en kunnen we dat goed controleren?"

'Belangrijk om te weten wat ze denken'

De Bruin stuurde zelf al tienduizenden tweets de wereld in en is niet van plan om te stoppen. "Absoluut niet. Voor mij is het een heel goede bron om het nieuws te volgen en om ook de andere kant van het nieuws te volgen. Om daar ook feeling en binding mee te houden. Je kan natuurlijk zeggen: de mensen die op Trump hebben gestemd zijn allemaal gek. Maar het is wel belangrijk om te weten wat ze denken, delen en wat ze bezighoudt, om ze te kunnen begrijpen. Ik denk dat dat heel belangrijk is als je bruggen wil bouwen."