De valkuilen van kersvers NAVO-chef Mark Rutte: ‘Oppassen dat hij niet het schoothondje wordt van Harris of Trump’

Na een intermezzo van een paar maanden begint Mark Rutte morgen aan zijn nieuwe baan als NAVO-chef. "Het wordt even wennen voor Rutte, want bij de NAVO zit je in een enorm keurslijf", zegt politiek journalist Leonard Ornstein in Goedemorgen Nederland op NPO 1.

Rutte ruilde dit jaar het Torentje in voor een ambtswoning in Brussel. "Dat zal even wennen worden", denkt Ornstein, die zowel een documentaire maakte als een boek schreef over de laatste 100 dagen van Rutte als premier van Nederland.

Ontvang je al onze gratis nieuwsbrief? Meld je hier aan en mis niets van WNL!

Wat vooral moeilijk wordt voor de voormalig VVD-leider, is het opgeven van zijn vrijheid. Even op de fiets naar het werk met een appel in de hand zit er niet meer in. "Het wordt een enorme verandering in zijn leven." Ook dat hij "in Brussel als een God en als koning wordt ontvangen, zal even wennen zijn".

Tegenspraak

Ornstein verwacht dat Rutte op het pluche wordt gehesen in de Europese hoofdstad en dat is de oud-premier niet gewend. "Hij moet mensen in zijn omgeving hebben die hem tegenspreken en zeggen dat hij een andere koers moet volgen. Veel mensen zeggen tegen je wat je wil horen en dat lijkt mij een fenomenale uitdaging."

Rutte verzamelt graag mensen om zich heen die hem durven tegen te spreken. Volgens Ornstein moet de oud-premier in Brussel hetzelfde doen. "Tegenspraak is in de NAVO, waar je veel jaknikkers en generaals hebt, die precies doen wat je zegt, heel belangrijk. Achter je rug vinden ze misschien weer iets heel anders."

Machtspoliticus Rutte

Volgens Ornstein is Rutte een echte machtspoliticus. "Rutte is iemand die fenomenaal weet hoe je met macht om moet gaan en hoe je in eerste instantie een beetje gereserveerd moet doen, maar uiteindelijk je wil moet doordrijven. Dat wordt straks heel belangrijk bij de NAVO."

Tekst gaat verder onder X:

De vraag is hoe machtig hij daadwerkelijk is als NAVO-baas ten opzichte van de aankomend president van de Verenigde Staten. Wie dat wordt, vechten Kamala Harris en Donald Trump uit op 5 november. "Hij moet oppassen dat hij niet het schoothondje wordt van Trump of Harris. Ook daar moet hij goed weten wat hij zegt en wat hij wil."

Goedemorgen Nederland gemist? Kijk deze uitzending nu hier terug via NPO Start.

Europa en de Verenigde Staten op één lijn houden ziet Ornstein als één van de belangrijkste taken van die nieuwe NAVO-baas. Hetzelfde geldt voor de EU, waar hij ervoor moet zorgen dat alle neuzen dezelfde kant op staan. "Dat wordt nog een lastige klus, want je hebt allerlei kikkers die uit de kruiwagen kunnen springen, zoals Orbán en Erdoğan."

Visie en valkuilen

Uiteindelijk moet Rutte visie tentoonspreiden en de NAVO bij de hand nemen. Als premier van Nederland zei Rutte dat je 'voor visie naar de oogarts moet'. Het is dan ook niet zijn sterkste punt, stelt Ornstein. "Visie maakt een politicus en ook een NAVO-leider kwetsbaar. Dat weet Rutte als geen ander. Maar nu moet je de weg wijzen, mensen erbij betrekken en gedachtes delen."

Rutte moet bijvoorbeeld zeggen waar het volgens hem heen moet in de oorlog tussen Oekraïne en Rusland. "Je moet uiteindelijk naar vrede toe. Hoe gaat dat eruit zien? Wordt Oekraïne lid van de NAVO? Daar moet hij ideeën over hebben", zegt Ornstein, die tegelijkertijd waarschuwt dat het een valkuil kan zijn.

En dan is er ook nog de zogenaamde tweeprocentsnorm, waar NAVO-landen zich aan moeten houden. Volgens Ornstein zitten niet alle landen daar op te wachten, gezien de toenemende inflatie. "Veel landen hebben helemaal geen zin om meer uit te geven aan defensie en dat zal de druk op Rutte alleen maar vergroten."