Alle seinen op rood voor nieuwe spoorlijnen: ‘Komen 15 miljard tekort’

Staatssecretaris Chris Jansen (Openbaar Vervoer) luidt de noodklok vanwege financiële tekorten om de Lelylijn en de Nedersaksenlijn te realiseren. Deze nieuwe spoorlijnen zouden de bereikbaarheid van Noord-Nederland verbeteren en belangrijke universiteitssteden beter met elkaar verbinden. Kabinet-Schoof heeft de Lelylijn inmiddels gepresenteerd als een “prioritair project”, maar Jansen komt ruim 10 miljard euro tekort.

De staatssecretaris heeft namelijk slechts drie miljard euro weten binnen te sprokkelen voor de Lelylijn. “Het kostenplaatje voor deze spoorlijn zit op 13,8 miljard. Een enorme uitdaging”, zegt Jansen in Goedemorgen Nederland op NPO 1.

Voor de Nedersaksenlijn heeft Jansen de beschikking over 85 miljoen euro, terwijl de investering ruim 1,7 miljard bedraagt. “Ook daar komen we nog veel tekort, maar gelukkig kunnen we wel stappen blijven zetten”, zegt de staatssecretaris, die positief blijft. “Die stappen moeten in overleg met de regio’s. Wij leggen daar de dilemma’s waar wij tegenaan lopen neer.”

Ontvang je al onze gratis nieuwsbrief? Meld je hier aan en mis niets van WNL!

Gesprek met de regio

De Lelylijn, die Lelystad met Groningen en Leeuwarden moet verbinden, moet woon- en werkverkeer eenvoudiger maken en het noorden sneller verbinden met het economische hart van Nederland. Met de aanleg van de Nedersaksenlijn, die Groningen direct met Enschede moet verbinden, wil men een directe interregionale verbinding tussen twee grote universiteitssteden realiseren.

Door met de betrokken regio’s in gesprek te gaan, hoopt Jansen dat de gemeenten of particuliere investeerders hun financiële steentje bijdragen. “De regio’s zijn goed doordrongen van de situatie. Ze begrijpen dat dit misschien wel de laatste kans is om dit te realiseren.”

‘Kans op meer woningbouw en werkgelegenheid’

De ‘pragmatische’ Jansen is vooral realistisch, maar ziet ook kansen. “Als ik kijk naar het geld, zie ik dat het niet gaat lukken. Aan de andere kant is het effect van de Lelylijn dat 40.000 reizigers op een snellere en betere wijze vervoerd kunnen worden. Op het moment dat je de Lelylijn aanlegt, is er ook kans op extra woningbouw en meer werkgelegenheid.” Dan kan het aantal reizigers zelfs oplopen van 55.000 tot 110.000, aldus Jansen. “Kortom, voor de regio’s is deze spoorlijn essentieel.”

PVV’er Jansen beaamt dat zijn partij het belangrijk vindt dat de nodige stappen worden gezet om deze spoorlijnen te realiseren. Toch is binnen de partij ook de nodige onenigheid. “De Lelylijn is een luchtkasteel, steek dat geld in autowegen”, zei verkeersminister en partijgenoot Barry Madlener eerder.

“Hij is verantwoordelijk voor wegen en hij vindt dat heel belangrijk. Maar het gaat samen”, reageert Jansen. “De complete ontsluiting van Nederland, gebeurt zowel over de weg en over het spoor, door de lucht of over het water. Dat is de uiteindelijke uitdaging.”

Goedemorgen Nederland gemist? Kijk deze uitzending nu hier terug via NPO Start.

Er moet daarom snel duidelijkheid komen, benadrukt Jansen. “Maar op zijn vroegst gaat de eerste schop pas in 2035 de grond in. Daarvoor moet je een aanbesteding doen, wat pas mogelijk is als je driekwart van het geld in zicht hebt. Dat hebben we simpelweg niet.”

Europees geld

Naast financiering uit de regio, is ook een zak geld van de Europese Unie noodzakelijk. Brussel wil uiterlijk in 2050 treinen over de nieuw te realiseren lijn zien rijden. “Maar op het moment dat je op Europese middelen aanspraak maakt, moet je binnen een bepaalde termijn realiseren.”

In het verleden was er in Brussel een potje voor dit soort projecten. “Alleen is de eerste pot leeg en komt in 2028 pas de volgende.” Dat hoeft volgens Jansen niet erg te zijn, “omdat toch pas in 2035 de eerste schop in de grond gaat”.

Hij denkt na over een tussenstap, door te beginnen met bijvoorbeeld de aanleg van een deel van de spoorlijn. “We moeten een goede afweging maken. Het liefst realiseer ik beide spoorlijnen. Het is alleen afwachten hoe we uiteindelijk met alle partijen eruit gaan komen.”

Lees ook:

Treinkaartje dreigt nóg duurder te worden: ‘Maak komend jaar 120 miljoen vrij’

Door: Rick Hartkamp