Hoe de moord op advocaat Derk Wiersum vijf jaar later nog altijd voelbaar is

Het is vandaag vijf jaar geleden dat advocaat Derk Wiersum werd vermoord. In de advocatuur is zijn overlijden nog altijd voelbaar. "Advocaten bedenken zich driemaal of zij nog in een strafzaak optreden", vertelt advocaat Geert-Jan Knoops in Goedemorgen Nederland op NPO 1.

Op 18 september 2019 is Derk Wiersum onderweg naar werk als meerdere kogels een einde maken aan zijn leven. Een zwarte bladzijde voor de advocatuur en een aanslag op de rechtsstaat.

Ontvang je al onze gratis nieuwsbrief? Meld je hier aan en mis niets van WNL!

De woede is groot, maar het verdriet is groter, zei toenmalig minister van Justitie en Veiligheid Ferd Grapperhaus. Volgens Knoops vertegenwoordigde de bewindsman het gevoel in de beroepsgroep op de goede manier. "Compleet onbegrip dat dit kon gebeuren met een advocaat."

Aanslag op de beroepsgroep

Het was een echte omslag in de wereld van de advocatuur. "In eerste plaats is er daarna een bewustwording ontstaan dat ook de advocatuur niet vrij is van dit soort situaties, van de verharding van de samenleving."

Ook het denkproces en het omgaan met bedreiging is veranderd, weet Knoops. "Advocaten zijn terughoudender geworden. Zij bedenken zich tweemaal, driemaal of zij überhaupt nog in een strafzaak gaan optreden waar men te maken heeft met dit soort zware criminaliteit."

Goedemorgen Nederland gemist? Kijk deze uitzending nu hier terug via NPO Start.

Knoops gaat verder: "Het is een effect geweest van deze aanslag op meester Wiersum, wat ook een aanslag op de beroepsgroep was en is."

Zelf was hij "altijd wel alert", maar toch is ook Knoops aan het denken gezet na de moord op zijn collega. "Je bent extra voorzichtig als je in dit soort zaken optreedt. Je kijkt wat sneller om je heen als je 's avonds laat het kantoor verlaat. Of je kijkt of er geen auto voor de deur staat, die je de dag ervoor ook hebt gezien."

Kroongetuige

Wiersum was de advocaat van kroongetuige Nabil B., in het beruchte Marengo-proces waarin Ridouan Taghi de hoofdverdachte is. Het is een omstreden vraagstuk of een advocaat moet optreden in een dergelijke zaak, zegt Knoops. "Maar als die keuze wordt gemaakt, moet die advocaat volledig vrij en zonder vorm van bedreiging dat werk kunnen doen."

De kroongetuige heeft immers ook het recht op bijstand. Als dat wordt aangetast, "raak je de rechtsstaat in zijn wezen", zegt Knoops. "Het heeft het denken in onze beroepsgroep veranderd hoe wij met ons vak omgaan."

Veiligheid advocaten

Afgelopen twaalf maanden heeft 55 procent van de advocaten een vorm van agressie meegemaakt. Met de moord op Wiersum in het achterhoofd, denken veel advocaten dus twee keer na voor zij een zaak aannemen. De vraag rijst of advocaten meer bescherming nodig hebben. "Advocaten die zich sterk maken voor verdachten of kroongetuigen, inzake van zware criminaliteit, kun je niet 24/7 met een cordon beveiligen. Dit soort extremiteiten kun je gewoon niet voorkomen."

Wat wel een optie is, is het verminderen van de risico's, zegt Knoops. Daar heeft de Orde van Advocaten ook maatregelen voor genomen, zoals het optuigen van een taskforce of het ontwikkelen van weerbaarheidstrainingen.