‘Kinderen worden verslaafd gemaakt aan nicotine, zodat de tabaksindustrie een klant heeft voor het leven’

De prijzen van een pakje sigaretten gaan door het dak, dus jongeren stappen over naar het vapen. Longartsen slaan massaal alarm. “Van mijn patiënten met longkanker heeft 85 procent vroeger gerookt. Die zijn bijna allemaal verslaafd geraakt in hun tienertijd”, vertelt longarts Frank Borm in Goedemorgen Nederland op NPO 1.

Volgens kinderlongarts Noor Rikkers beginnen jongeren die vapen drie keer zo snel met roken. “Nu is het zelfs zo dat van de drie vapers er ook twee roken. Dan heb je dus schade van allebei en die is aanzienlijk.”

De verslavingsgevoeligheid van het vapen is groot, benadrukken de longartsen. “Wat er gebeurt is dat kinderen verslaafd gemaakt worden aan nicotine, zodat die tabaksindustrie een klant heeft voor het leven”, zegt Borm.

Ontvang jij al onze gratis WNL-nieuwsbrief? Meld je hier aan en blijf op de hoogte!

Het ontmoedigingsbeleid van de overheid werkt nog onvoldoende, vinden de longartsen. Het smaakjesverbod voor vapen en sigaretten wordt nog altijd makkelijk omzeilt, doordat het illegaal wordt verhandeld via social media. “Elke dag dat we wachten raken er meer kinderen verslaafd aan nicotine. Dan hebben we over dertig jaar weer meer longkankerpatiënten”, zegt Borm.

‘Schade is onherstelbaar’

De schade die het vapen met zich meebrengt is onherstelbaar, vertelt Rikkers. “Het is niet zo dat wanneer je stopt de schade weg is.” De hoge concentratie nicotine in de elektrische sigaretten heeft veel schadelijke effecten op het puberbrein dat nog volop in ontwikkeling is. “Het doet iets met die ontwikkeling waardoor je concentratiestoornissen krijgt, je impulscontrole minder wordt en je leerstoornissen krijgt.”

Ook de verslavingsdrang is groot, ervaren jongeren zelf. De 15-jarige Sara vertelt dat een vriendin van haar elke pauze moet roken of vapen. “Of tijdens de les stiekem op de wc.” Daarnaast weten jongeren vaak niet wat er allemaal in zit, vertelt Dries (16). “Het wordt in China allemaal gemaakt en daar is het illegaal. Ik denk zelf dat dat al genoeg zegt.”

‘Het is gewoon troep’

VVD-Kamerlid Eric van der Burg vindt het belachelijk dat tabaksproducenten kinderen willen bereiken. “Ik snap werkelijk niet dat een Raad van Bestuur van een tabaksproducent denkt: m’n cijfers zijn aan het dalen, hoe kan ik nou een nieuwe groep kinderen verslaafd maken? Laten we daar eens met de marketingafdeling over nadenken.”

Hij vervolgt: “Dat je dan ’s avonds thuiskomt, de spiegel inkijkt en denkt: ja, het was een topdag. Het is gewoon troep. Ga als producent iets goeds doen met je leven.”

Ga het gesprek aan

De longartsen zetten zich in om op scholen goede voorlichting te geven. Toch is dat lang niet genoeg. Zij pleiten juist voor nog strengere wetgeving en goede handhaving.

Ouders kunnen helpen om het vapen te ontmoedigen, zegt Rikkers. “Onderschat je rol niet. De grens die jij stelt en communiceert naar je kind is belangrijk. Die zit ergens in het hoofd van het kind.”

Goedemorgen Nederland gemist? Kijk de aflevering hier terug op NPO Start!

Rikkers denkt dat de crux zit in het bespreekbaar maken. Naast grenzen stellen moet je als ouder ook goed geïnformeerd zijn. “Loop eens een vapewinkel binnen en bekijk wat er is.” En stel de vraag aan je kind wat die zelf weet van het vapen en hoe ze eraan komen. “Houd een heel open gesprek en ga dan in op die grenzen die jij voor het gezin stelt.”

Lees ook:

Kabinet en universiteiten lijnrecht tegenover elkaar: ‘Het gaat nog een hele strijd worden’

Door: Matthijs Meulblok