Stichting Lezen en Schrijven bestaat 20 jaar, maar viert door slechte leesvaardigheid geen feest

De Stichting Lezen en Schrijven blaast vandaag twintig kaarsjes uit, maar reden voor een feestje is er allesbehalve. Het is namelijk steeds slechter gesteld met de Nederlandse lees- en schrijfvaardigheid. In plaats van een viering komt daarom een actiemoment, vertelt ambassadeur van de stichting Anita Witzier in Goedemorgen Nederland op NPO 1.

De actie vindt plaats om tien over twaalf. Dat tijdstip is specifiek gekozen, legt Witzier uit. "In 2004, tijdens de oprichting van de stichting door prinses Laurentien, zei ze dat het tien voor twaalf was." Inmiddels is het tien over twaalf, zegt Witzier. "Daarom worden een paarhonderd wekkers uitgedeeld die we op tien over twaalf zetten. Die gaan dan af, om aandacht te vragen voor laaggeletterdheid."

Taboe is groot

De stichting geeft adviezen op lokaal en landelijk niveau aan allerlei organisaties, overheden en bedrijven om de lees- en schrijfvaardigheid onder Nederlanders op te krikken. Het belangrijkste uitgangspunt: het taboe op laaggeletterdheid doorbreken. "Voordat mensen die stap durven zetten, zijn ze er al lang mee bezig", zegt Witzier. "Ze vragen niet snel om hulp, maar dat is er wel. Het is juist dicht bij de mensen gebracht."

Om verdere aandacht te vragen rijkt de stichting ieder jaar de Taalheldenprijs uit. "Deze mensen hebben zichzelf verbeterd bij taalhuizen en taalpunten. Door hun begeleiders worden ze aangemeld, waarin ze vertellen wat diegene voor elkaar heeft gekregen. Dat zijn de genomineerde taalhelden voor ons en worden vanmiddag in het zonnetje gezet." De prijs, die vandaag wordt uitgereikt, staat symbool voor alle Nederlanders die hun taal- en schrijfniveau willen verbeteren, zegt Witzier.

Ontvang jij al onze gratis nieuwsbrief? Meld je hier aan en mis niets van WNL!

Laaggeletterdheid onder de radar

Volgens Witzier is laaggeletterdheid te lang onder de radar gebleven, omdat Nederland zich niet bewust is van het probleem. "En omdat deze mensen geen stem hebben. Waar zie je op televisie of radio mensen die niet over deze basisvaardigheden beschikken? Die zie je niet."

Een bijkomend probleem is dat veel mensen het moeilijk vinden om op latere leeftijd opnieuw de schoolbanken in te gaan. Schaamte speelt een grote rol." Toch zijn er ook veel jongeren die van taalcursussen gebruikmaken. "De meeste taalhelden zijn jonger dan ik ben (Witzier is 62, red.)." Ze vraagt zich af hoe dat komt. "Iedereen gaat toch naar school en krijgt goed onderwijs in het land?"

Goedemorgen Nederland terugkijken? Dat kan hier via NPO Start.

Taal- en schrijfniveau zorgwekkend

Ook op middelbare scholen scoren jongeren van gemiddeld vijftien á zestien jaar Europees gezien laag qua taal- en schrijfniveau. "Dat is heel zorgwekkend", zegt D66-Tweede Kamerlid Hanneke van der Werf. "We moeten heel veel blijven investeren in de leesvaardigheid in het onderwijs. Het is bizar dat de nieuwe coalitie de btw op boeken heeft verhoogd. Dat gaat ook om schoolboeken."

Volgens Van der Werf zorgt het onaantrekkelijker maken om te gaan lezen voor een verdere neerwaartse spiraal. "Het gaat juist om meedoen en toegankelijkheid. Voor de overheid is deze groep niet goed te begrijpen."