Mark Rutte wordt baas van de NAVO: ‘Kat in het bakkie’

Mark Rutte wordt de nieuwe secretaris-generaal van de NAVO. Daar is volgens diplomatiedeskundige Robert van de Roer geen twijfel over mogelijk. "Het is 'kat in het bakkie'", zegt hij in Goedemorgen Nederland op NPO 1.

Maandag maakte beoogd premier Dick Schoof bekend dat het nieuwe kabinet op 2 juli wordt beëdigd. Dat de bordesscène nog even op zich laat wachten, heeft alles te maken met demissionair premier Rutte. Hij wordt zo in staat gesteld om eind juni aanwezig te zijn bij een EU-top met staatshoofden en regeringsleiders, waar een definitief besluit wordt genomen over wie NAVO-baas Jens Stoltenberg opvolgt.

Na lang aarzelen steunt inmiddels ook Slowakije de kandidatuur van Rutte, zo werd vanochtend bekend. Nu moeten alleen Hongarije, dat inmiddels ook lijkt bij te draaien, en Roemenië nog worden overtuigd. Gisteravond had Rutte in Brussel naar eigen zeggen "een goed gesprek" met de Hongaarse premier Viktor Orbán. Het lijkt erop dat Boedapest bereid is Rutte te steunen.

'Benoeming kan op 1 juli een feit zijn'

"Het is eigenlijk gewoon rond", zegt Van de Roer. "Wat nu nog nodig is, is de tekst op papier. Die is al uitonderhandeld tussen Nederland en Hongarije." De diplomatiedeskundige verwacht dat "een dezer dagen" Orbán officieel groen licht geeft. "Misschien al het komende etmaal."

Ontvang je al onze gratis nieuwsbrief? Meld je hier aan en mis niets van WNL!

Roemenië heeft de eigen president Klaus Johannis voorgedragen als nieuwe secretaris-generaal. Hij is Ruttes enige tegenkandidaat. "Hij moet nog uit de boom komen", zegt Van de Roer, maar ook dat lijkt slechts een kwestie van tijd. "Hij maakt geen enkele kans meer. De benoeming van Rutte kan zomaar voor 1 juli een feit zijn."

Volgens Van de Roer moet er in ieder geval voor de NAVO-top in Washington vanaf 9 juli een definitieve klap op de zaak zijn gegeven. "De Amerikanen willen geen gedonder en gejaag op banen tijdens hun top. Dus het is kat in het bakkie."

NAVO-norm

Onlangs werd bekend dat Nederland 2 procent van hun bruto binnenlands product (bbp) aan defensie zal uitgeven. De zogenoemde NAVO-norm wordt dan voor het eerst gehaald, net nu Rutte de sleutels in handen krijgt. "Dat is in zekere zin ironisch, omdat uitgerekend Mark Rutte als premier in eerdere kabinetten leiding gaf aan de kaalslag op Defensie", zegt Van de Roer.

Hij denkt niet dat het halen van die norm met de kandidatuur van Rutte van doen heeft. "Het is verleidelijk om te denken dat Nederland zich als het braafste jongetje van de klas gedraagt, maar het geldt in dit geval voor heel veel Europese landen." Voor Rutte is het een fijne binnenkomer. "Nu, bij het scheiden van de markt, staat Nederland er goed op. Dat is absoluut belangrijk. Amerikaanse presidenten, waaronder Donald Tump, hebben hier al decennialang op gehamerd."

Goedemorgen Nederland gemist? Kijk deze uitzending nu hier terug via NPO Start.

Volgens Van de Roer hebben Europese NAVO-landen veel te lang voor een dubbeltje op de eerste rij gezeten. "De Europese landen zijn klaplopers geweest en lieten Amerika jarenlang betalen. Dat beeld wordt nu langzaam rechtgetrokken. Nog altijd niet volledig, maar dit is zeker een belangrijke stap in de goede richting."

Hij vermoedt dat de discussie over de NAVO-norm daarmee niet voorbij is. "Het kan zijn dat er een discussie komt over 3 procent of zelfs 4 procent van het bbp voor defensie. Bijvoorbeeld Polen besteedt 4 procent aan defensie en de Poolse president heeft er in Washington onlangs voor gepleit om 3 procent NAVO-breed te doen."