Europa wordt wakker na verkiezingsdag: ‘De ruk naar rechts is niet te ontkennen’

Brussel ontwaakt na de Europese verkiezingen. "Wat we hebben verwacht, heeft zich grotendeels afgespeeld: een ruk naar rechts", zegt directeur politieke zaken bij HCSS Han ten Broeke in Goedemorgen Nederland op NPO 1.

Overal in Europa waren het de partijen die zich rechts op het politieke spectrum bevinden, die veel winst boekten. In Frankrijk ging de partij van Marine le Pen er met een gigantisch verschil met de winst vandoor. In Duitsland deed de rechts-radicale AfD hetzelfde en in Nederland kreeg de PVV zes zetels.

Naar verwachting van de NOS zal de zetelverdeling er als volgt uitzien. De Christendemocraten blijven de grootste partij met 184 zetels, gevolgd door de Sociaaldemocraten met 139 zetels. De Liberalen hebben net zoals de Groenen flink ingeboet en staan op respectievelijk 80 en 52 zetels. Radicaal-rechts boekt een grote winst en staat op 58. De Conservatieven pakken 73 zetels en Radicaal-links 36.

Goedemorgen Nederland gemist? Kijk deze uitzending nu hier terug via NPO Start.

Er kunnen nog grote verschuivingen plaatsvinden, aangezien veel partijen voor het eerst een zetel in het Europees Parlement hebben veroverd. In Nederland geldt dat voor BBB met twee zetels en NSC met één. In het Europese Parlement moeten in totaal nog 98 zetels verdeeld worden.

Ruk naar rechts

Gezien de uitslag is de ruk naar rechts volgens Ten Broeke niet te ontkennen. Hij verwacht dit straks ook terug te zien is in het Europese beleid. "Er komt een Commissie die, anders dan de vorige Commissie, minder op klimaat en milieu gericht is en meer aan het migratievraagstuk gaat doen."

Tel de zetels van alle rechtse Europese fracties bij elkaar op, dan hebben zij ongeveer een kwart van de in totaal 720 zetels in handen. "Dan ben je een enorme factor in het Europees Parlement", concludeert Ten Broeke.

Ontvang je al onze gratis nieuwsbrief? Meld je hier aan en mis niets van WNL!

Het voormalig VVD-Kamerlid voorziet tegelijkertijd een probleem: "Er is niet één radicaal-rechts blok. Het is niet één fractie." Als het rechtse front een vuist wil maken, moeten ze zich verenigen, zegt Ten Broeke. "De vraag is of dat lukt, want traditioneel zijn die rechtse partijen er niet heel goed in om de onderlinge verhoudingen goed te houden. Daar is het midden beter in."

Lijsttrekker voor het CDA bij de Europese verkiezingen Tom Berendsen maakt zich geen zorgen over de ruk naar rechts. "Ik vind het meevallen", zegt hij.

Tekst gaat verder onder video

"Wat je vooral ziet is dat er een grote meerderheid is voor partijen in het midden die zeggen: we hebben grote problemen, maar dat moeten we samen in Europa oppakken. Het is de opdracht voor de middenpartijen om ervoor te zorgen dat we fatsoenlijk beleid gaan voeren in Europa."

'Schrille teksten' van Von der Leyen

Ondanks de ruk naar rechts, acht de voorzitter van de Europese Commissie Ursula von der Leyen zich als grote winnaar. Zij zei in een toespraak de aanvallen van links en rechts tegen te gaan houden en als centrumpartij voor het anker van stabiliteit in Europa te zorgen. "Dat zijn schrille teksten", vindt Ten Broeke, die denkt dat ook Von der Leyen zich zorgen maakt om de achterliggende cijfers.

Waar geen zorgen over lijken te bestaan, is de steun voor Oekraïne. Die is volgens Ten Broeke verzekerd.