Is Joost Klein slachtoffer van cancelzucht? ‘Iedereen heeft een mening, maar het gaat om de feiten’

Ondanks dat Joost Klein met zijn nummer Europapa tweede werd in zijn halve finale, werd hij gediskwalificeerd door de EBU voor de finale. Klein zou een dreigende beweging hebben gemaakt naar een cameravrouw. Hoogleraar Sport en Recht Marjan Olfers vraagt zich hardop af of de artiest niet het slachtoffer is geworden van cancelzucht.

Eurovisiecommentator Cornald Maas zei tegen Nieuwsuur dat "iedereen tegenwoordig in staat kan zijn om een klacht in te dienen tegen iemand van een andere delegatie of zanger. Dan komt er een onderzoek. Gaan we dan al die zangers en zangeressen de komende jaren diskwalificeren als er zoiets gebeurd? Er zijn in het verleden genoeg incidenten gebeurd. Dit is buitenproportioneel."

Olfers blijft het een ingewikkelde zaak vinden, reflecteert ze in WNL Op Zondag op NPO 1. "Is het proportioneel om bijvoorbeeld te diskwalificeren? Waren er geen andere mogelijkheden geweest om toch iets te doen - omdat er mogelijk wat gespeeld heeft - wat minder ernstige gevolgen zou kunnen hebben voor Joost Klein en de hele Nederlandse delegatie?"

Tekst gaat verder onder de X.

De hoogleraar herkent een patroon in dit soort type zaken. "Omdat iemand zegt dat er iets is gebeurd, moet er een afweging worden gemaakt. Het moeilijke is: dat is aan de voorkant. Aan de andere kant heb je de beschuldigde en die moet ook ergens hoor en wederhoor krijgen alvorens er zo'n zware maatregel wordt getroffen."

Het lastigste in deze situatie is dat de feiten niet bekend zijn. Hierdoor gaat alles en iedereen een mening vormen, terwijl we niet weten waar het echt over gaat, stelt Olfers.

De EBU is een heel machtige organisatie. "Je kan niet ergens anders naar een Eurovisie Songfestival, zij organiseren het. Vervolgens stellen zij de regels op, dus er is wel degelijk een soort code of conduct, waarin staat dat je je niet agressief mag uiten of fysiek iets mag doen", vertelt ze. "Dat zijn logische regels. Maar zo'n machtige organisatie neemt uiteindelijk een zeer ingrijpend besluit. Maar niemand ziet wat het afwegingskader is geweest."

Ontvang jij al onze gratis WNL-nieuwsbrief? Meld je hier aan en mis niets!

Samenleving verandert

Ook in bredere zin is er een trend te zien van een zogenoemde onderzoeks- of cancelzucht, ziet de hoogleraar. "We zien dat melders willen dat die pijn wordt gezien en erkend, maar ik hoor een melder zelden zeggen: iemand moet volledig gecanceld worden, mag nooit meer zijn beroep uitoefenen en nooit meer binnenkomen. Dat is niet waar ze op uit zijn."

Olfers ziet de samenleving veranderen. "We hebben #MeToo gehad, een golfbeweging en dat was nodig, maar nu moeten we naar een periode van herstel en normalisering. Dit is ook een reactie die je ziet op Klein. Iedereen heeft een mening, maar uiteindelijk gaat het wel om de feiten en hoe duid je die?"

Volgens haar doen werkgevers dit ook steeds vaker. "Er komt een klacht binnen en vervolgens moet iemand een besluit nemen, bijvoorbeeld tot schorsing. Wat we vaak niet realiseren is hoe ingrijpend de gevolgen voor de beschuldigde zijn, maar ook voor de melder. Omdat er een periode is van een enorm grote mate van onzekerheid en een verschil in beleving."

Beluister ook de podcast: