Log deze maand uit op social media: ‘We willen mensen wakker schudden’

Urenlang scrollen op TikTok en Instagram, elkaar het leven zuur maken op X of eindeloos video's kijken op YouTube. Nederland is smartphoneverslaafd. Dat moet anders, vindt Jan Bruin, een van de initiatiefnemers van de campagne 'Mei Social vrij'. Hij roept Nederlanders op deze maand niet om te kijken naar likes en comments.

Een leven met een smartphone in je hand, Bruin kan erover meepraten. Ook hij viel voor de verleiding van algoritmes. Op het toppunt bedroeg zijn schermtijd 12 tot 14 uur per dag. "Ik zat zelfs tijdens mijn werktijd op social media, dat was een probleem. Niet voor mijn baas, maar voor mezelf. Alles liep door elkaar."

Hij wierp een blik op zijn dagen en deed een paar 'ingrepen', met grote gevolgen. "Ik ben afgekickt door mezelf regels op te leggen. Ik heb tegen mezelf gezegd: om 10.00 uur mag je een kwartiertje op je social-kanalen. Om 16.00 uur mag dat nog een keer. Ik ben 's ochtends gaan wandelen, zonder telefoon. Ik ben meer boeken gaan lezen en ben naar hobby's gaan zoeken waarbij je je telefoon niet kan gebruiken."

Niet iedereen ziet of erkent zijn telefoonverslaving, denkt Bruin. Daarom is zijn actie vooral een bewustwordingscampagne. "Het is een middel om een doel te bereiken. We willen mensen wakker schudden. Je moet je smartphonegebruik zien als een probleem en jezelf ertoe verhouden."

'Het kan echt'

Hoewel we steeds afhankelijker (lijken te) zijn van onze online wereld, is een leven zonder telefoon ook in deze tijd goed mogelijk, verzekert Bruin. "Als je kijkt naar wat je écht nodig hebt, dan valt het heel erg mee hoe belangrijk je telefoon is. Denk aan alle tijd die je verspild door de dingen die je niet nodig hebt. Als je die balans bewust maakt, kom je er makkelijk uit. Het kan echt."

Ontvang je al onze gratis nieuwsbrief? Meld je hier aan en mis niets van WNL!

Afkomen van je verslaving vraagt maatwerk, denkt de initiatiefnemer. "Het ziet er voor iedereen anders uit. Voor mij werkt dit, maar ik heb ook mensen gesproken die zeggen: ik mag even op mijn telefoon als ik in het ov zit. Er zijn óók mensen die zeggen: in het ov mag ik juist alleen de krant lezen. Je moet het ook een beetje leuk maken. Je moet kijken naar alle tijd die je ervoor terugkrijgt. Voor de gemiddelde Nederlander is dat 2,5 uur per dag.",

Angststoornissen en zelfmoord

Het belang van Bruins campagne lijkt onmiskenbaar groot. Tal van onderzoeken waarschuwen inmiddels voor de invloed van social media op de mentale gezondheid. "Je ziet dat mensen angststoornissen ontwikkelen. Het gaat zo ver dat de zelfmoordcijfers onder jongeren enorm aan het stijgen zijn", zegt hij. "Die worden door bepaalde onderzoeken toegeschreven aan de smartphone en social media."

Online platforms hebben bovendien ook een ontwrichtende werking op de samenleving, waarschuwt hij. "Kijk naar de manier waarop we informatie verzamelen en met elkaar omgaan. Op het moment dat jij het gevoel hebt dat de wereld X is. wordt je meest extreme mening je avatar en ga je de wereld ook zo bekijken. Alles wordt zwart-wit, ook offline."

Goedemorgen Nederland gemist? Kijk deze uitzending nu hier terug via NPO Start.

Sinds 1 januari zijn smartphones op scholen verboden. Volgens Bruin worden overheden langzaam wakker. Een commissie van Franse wetenschappers adviseerde de Franse president Emmanuel Macron om social media onder de 15 jaar te verbieden. Bovendien zouden kinderen tot 3 jaar nooit achter een scherm moeten zitten. "Dat zijn hele duidelijke signalen. Ook de wetenschap zegt: we moeten hiermee stoppen."

'Erkennen dat het niet makkelijk is'

Hij denkt niet dat zijn campagne het leven van mensen drastisch verandert. Toch is hij tevreden. "Er zijn al 1000 mensen die meedoen. Maar misschien is nog wel belangrijker dat er veel mensen zijn die zeggen: ik ga geen maand van social media, maar ik ga wel een halfuurtje van mijn schermtijd afsnoepen."

Alle beetjes helpen in de strijd tegen onze smartphoneverslaving, zegt Bruin. "We moeten erkennen dat het niet makkelijk is. Het is echt moeilijk. Alle winst die we kunnen boeken is mooi meegenomen."