Hoe betrouwbaar is nieuws op het internet? 67 procent van de mensen twijfelt wel eens

Is wat je op het internet leest wel betrouwbaar? Uit onderzoek van het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS) blijkt dat 67,1 procent van de ondervraagden in 2023 twijfelde of wat ze lazen echt was. In 2021 was dit 62,8 procent. Volgens hoofdredacteur van De Telegraaf Kamran Ullah is het wantrouwen in de politiek en media bij inwoners van Nederland groot.

Ullah stelt in Goedemorgen Nederland op NPO 1 dat het enerzijds goed is dat mensen zich realiseren dat er überhaupt nepnieuws en desinformatie is. “Tegelijkertijd is er ook nog een derde die zegt dat het niet zo is. Daar valt echt nog wel een wereld te winnen”, vertelt hij. Een deel van de mensen dat zegt dat er nepnieuws en desinformatie is, zegt dat volgens Ullah vooral vanuit wantrouwen in de politiek, journalistiek en gezagsdragers.

Uit het onderzoek van het CBS blijkt dat 18- tot 35-jarigen tweeëneenhalf keer zo vaak als 75-plussers zeggen online informatie te hebben gezien waar ze aan twijfelden. Van mensen met een hbo- of universitaire opleiding zei 76 procent zulke berichten te hebben gezien, tegen 57 procent onder degenen die hooguit een vmbo-diploma hebben.

Goedemorgen Nederland gemist? Kijk de aflevering hier terug op NPO Start.

Nieuws controleren

66 procent van de mensen zegt informatie die ze op het internet lezen controleren. Daarvan doet 80 procent dat door naar meer informatie te zoeken op andere nieuwswebsites of Wikipedia. De helft zei de bron te hebben gecontroleerd. Volgens Ullah is het goed dat mensen het heft in eigen hand nemen hiermee. “Het lijkt me sowieso goed om meerdere kranten te lezen”, zegt hij. “We hebben een pluriform medialandschap, zoals dat heet. Zoveel verschillende onafhankelijke nieuwsbronnen die allemaal proberen te streven om betrouwbaar nieuws te brengen.”

Toch twijfelen sommige mensen nog steeds over welke nieuwsbron wel of niet betrouwbaar is. Een man op straat zegt tegen de camera van WNL dat hij zowel De Telegraaf als de Volkskrant leest. “Het zijn twee tegenpolen, maar van allebei heb ik altijd het gevoel dat ze een richting opgaan.”

Ullah verklaart die verschillende richtingen als aanvliegroutes. “Hoe steek je een vraag in? En welke onderwerpen bericht je? Het is niet zozeer dat het ene bericht dit zegt en het andere dat, zoals deze man dat zegt. Ik denk niet dat dat gebeurt, maar wij kiezen wel voor bepaalde onderwerpen waar een Volkskrant niet voor kiest en omgekeerd.”

Ontvang jij al onze gratis WNL-nieuwsbrief? Meld je hier aan en blijf op de hoogte!

‘Zorgvuldigheid boven snelheid’

Ook is zorgvuldigheid van nieuwsberichtgeving belangrijk, benadrukt de hoofdredacteur van De Telegraaf. “Soms gaat het nieuws al rond en wordt het gedeeld op sociale media”, legt hij uit. “Dan zie je dat het bereik al begint toe te nemen, terwijl wij dat verhaal op dat moment nog moeten publiceren. Dat geeft wel het belang aan van onafhankelijke nieuwsmedia.”

Uiteindelijk komen volgens Ullah de meeste mensen terecht bij traditionele media om het nieuws te controleren of tot zich te nemen. “Zorgvuldigheid gaat boven snelheid. Maar we willen wel die snelheid hebben.”

“Wat we uiteindelijk wel zien en wat ik ook aanvoer in die redacties: mensen komen bij traditionele nieuwsbronnen uit als er groot nieuws is. Afgelopen weekend nog, met zo’n klimaatblokkade waar Greta Thunberg wordt opgepakt”, vertelt Ullah. “Dan zien wij direct, en ik denk dat collega-nieuwssites hetzelfde zien, dat er meteen mensen via google of rechtstreeks naar de site komen om te zien hoe het precies zit.”

Lees ook:

Alleen mbo’ers moeten examen doen in burgerschap, tot onvrede MBO Raad: ‘Het stoort mij’

Door: Matthijs Meulblok