NAVO ‘op papier’ sterker dan ooit, ‘maar de krijgsmacht is niet meer van deze tijd’

De NAVO is 75 jaar, maar een feestje vieren zit er gezien de dreiging vanuit Rusland niet in. Is het bondgenootschap in staat het gevaar de kop in te drukken? "Collectieve afschrikking is er op papier, maar de krijgsmachten zijn niet meer van deze tijd", waarschuwt directeur van denktank HCSS Rob de Wijk in Goedemorgen Nederland op NPO 1.

Toen de NAVO werd opgericht, was het een sterk bondgenootschap. Inmiddels bestaat de NAVO uit 32 lidstaten, maar dat heeft het bondgenootschap niet per se meer spierballen gegeven. "De NAVO is sinds de Koude Oorlog uitgekleed", vertelt De Wijk. Het hele idee van collectieve afschrikking is er volgens hem alleen nog maar op papier. "De krijgsmachten zijn niet meer van deze tijd", uit hij zijn zorgen.

Ontvang jij onze nieuwsbrief al? Meld je hier nu gratis aan!

"Dat is het hele probleem, want op papier is de NAVO onmetelijk sterk en veel sterker dan Rusland. Alleen heeft Rusland een krijgsmacht waarmee je kan aanvallen en de NAVO heeft dat niet meer." Sinds de agressie van Rusland tegen Oekraïne is dat aan het veranderen. Of het op tijd is, is nog maar de vraag. "Daar maak ik mij zorgen over, want het probleem is nu."

Verkiezingen VS

NAVO-lidstaten zullen gespannen toekijken naar de verkiezingen in de Verenigde Staten, aangezien de Republikeinse presidentskandidaat Donald Trump absoluut geen voorstander is van het bondgenootschap. "Hij heeft de NAVO bijna opgeblazen toen hij president was", zegt De Wijk. Poetin heeft dat uiteindelijk gerevitaliseerd, maar als Trump straks opnieuw met de scepter zwaait, "weten we niet wat er gaat gebeuren".

Goedemorgen Nederland gemist? Kijk nu hier terug via NPO Start.

Zo afhankelijk zijn van de VS had volgens De Wijk niet gehoeven. "Europese landen hebben zitten slapen. Onder Trump hebben ze niets gedaan, maar ze hadden zich op die situatie kunnen voorbereiden. Dat is niet gedaan en dat valt Europa te verwijten."

Europa staat enorme klus te wachten

Mocht Trump aan de macht komen, dan is het mogelijk einde NAVO. Om te voorkomen dat Europa voor een grote verrassing komt te staan, noemt De Wijk een aantal zaken op die "als de sodemieter" op orde gemaakt moeten worden. "De prioriteit heeft het vervaardigen van munitie. Je moet wapensystemen bouwen, met name lange afstand-wapensystemen. Dat is echt heel belangrijk." Daarnaast moet Europa zijn eenheden op orde krijgen. "Die is nu maar voor de helft gevuld."

Hij vertelt ook dat Europa zich moet voorbereiden op een tijdperk waarin Amerika definitief zijn aandacht richt op China, zeker in het geval dat Trump in het Witte Huis zit. "Het gevolg is dan dat wij er alleen voor staan", zegt De Wijk. "Dat betekent dat wij in staat moeten zijn grote verdedigingsoperaties zelfstandig te organiseren en te leiden. Dat kunnen we nu niet."

Het is slechts een greep aan de veranderingen die nodig zijn, zegt De Wijk, want hij kan er zo nog tien opnoemen. "Het is een enorme klus", concludeert hij.

Oproep Ollongren

Mensen als De Wijk trokken al langere tijd aan de bel, maar er werd niet geluisterd. "Politici zien Defensie als een grabbelton en het publiek vindt dat geen enkel probleem. We hebben eigenlijk de verzekering van het huis opgezegd."

Ook de oproep van demissionair minister Kajsa Ollongren (Defensie) om over te schakelen op een oorlogseconomie is "gewoon te laat", vindt De Wijk. "De aanwijzing dat er iets aankwam kregen we al vanaf 2014 toen de Krim werd geannexeerd."