Minister Ollongren sorteert voor op oorlogseconomie, maar: ‘Europa heeft bijna geen militair-industrieel complex meer’

De NAVO bestaat 75 jaar, maar tijd voor taart en slingers is er niet. Demissionair minister Kajsa Ollongren (Defensie) sorteert voor op een oorlogseconomie, vertelt ze in Goedemorgen Nederland op NPO 1. "Ik bel met bedrijven en praat met de financiële sector, die ook nodig is om de defensie-industrie echt groter te maken."

Dat de wens voor een grote defensie-industrie geboren is uit de Russische dreiging, steekt Ollongren niet onder stoelen of banken. "Rusland kan zeggen: 'Wij zijn nu een oorlogseconomie, jij gaat nu granaten produceren'. In onze landen gaat dat anders. Gelukkig maar, maar we hebben de industrie wel keihard nodig."

Op dit moment kan de industrie de vraag niet aan, zegt de bewindsvrouw. "Ze hebben jarenlang relatief lage niveaus van bestellingen gehad. Nu geven alle landen meer uit aan Defensie, maar de industrie kan dat eigenlijk niet bijbenen. Dat moet wel. Bovendien is de techniek ook veranderd. Het gaat niet alleen om granaten. Het gaat ook om drones van alle soorten en maten, die je ziet in de oorlog in Oekraïne."

Ontvang jij onze nieuwsbrief al? Meld je hier nu gratis aan!

Ze gaat verder: "We hebben de industrie nodig, net zoals we de maatschappij nodig hebben. We moeten ervoor zorgen dat voor transport door Nederland het spoor op orde is, dat de bruggen het aankunnen."

Nederland moet zich voorbereiden op oorlog, benadrukt Ollongren. "Juist omdat we hem niet willen."

'Geen militair-industrieel complex in Europa meer'

De capaciteit van de defensie-industrie opschroeven is geen eenvoudige taak, waarschuwt directeur van het Haags Centrum voor Strategische Studies Rob de Wijk. "Ook andere landen komen tot de conclusie dat we iets hebben laten liggen de afgelopen decennia en dat er iets moet gebeuren. Je hebt dan wel een groot probleem, want de defensie-industrie wil eerst opdrachten en wil zeker weten dat die opdrachten blijven komen."

Bovendien is financiering vooraf nodig. De Wijk: "Wie gaat dat doen? Gaat de overheid dat doen? Gaat de financiële sector dat doen? Zeg het maar. Ik heb niet veel met de term oorlogseconomie, moet ik eerlijk zeggen, maar dat je wat moet doen aan de defensieproductie is een ding dat zeker is."

Goedemorgen Nederland gemist? Kijk nu hier terug via NPO Start.

De productiecapaciteit opschroeven is de manier om Rusland van repliek te dienen, zegt De Wijk. "Het duurt een tijdje. Het is niet zo dat je heel snel je defensie-industrie weer op orde hebt. Vorig jaar is besloten om binnen een jaar één miljoen granaten in Europa te maken. Dat is niet gelukt. Dus zelfs dat kunnen we niet."

Hij concludeert: "We hebben bijna geen militair-industrieel complex in Europa. Dat is de afgelopen decennia afgeschaft, dat bestaat niet meer. Dat is een geweldig probleem."

Wapenwetloop

De Wijk waarschuwt dat het opschroeven van de capaciteit "verstandig" moet gebeuren en niet te hard moet gaan. "Anders raak je verstrikt in een volledige wapenwetloop. Dat is ook niet wat je wil. Je moet niet proberen om op alle fronten de sterkste te worden, maar je moet wel aan Rusland laten zien: als je doorgaat zijn wij in staat om het tempo bij te benen en eroverheen te gaan. Het vereist een heel andere manier van doen."