Meer dan 30.000 mensen zijn dakloos: ‘Gemeenten schuiven de problemen naar elkaar toe’

Uit cijfers van het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS) blijkt dat er 1 januari 2023 ruim 30.600 mensen dak- of thuisloos waren. Een stijging van 4000 mensen ten opzichte van het jaar ervoor. De Rotterdamse ombudsman Marianne van den Anker maakt zich grote zorgen. "Het leven op straat is keihard", vertelt ze in Goedemorgen Nederland op NPO 1.

De oorzaak van de forse toename van het aantal dak- en thuislozen is deels te wijten aan het woningtekort in Nederland, vertelt Van den Anker. "Maar we zien ook dat een aantal mensen het aantrekkelijk vindt om naar Nederland te komen." De ombudsman vertelt dat het in dit geval voornamelijk gaat over Europese arbeidsmigranten. "Zodra het werk weg is, valt het huis ook weg."

"Wat we ook zien is een groot aantal economische dak- en thuislozen. Dat zijn mensen die vanwege een scheiding of verlies van een baan, toch hun inkomsten kwijtraken", aldus Van den Anker. Ook veel meer jongeren belanden op straat. De Rotterdamse ombudsman benadrukt dat het CBS een schatting maakt op basis van het aantal geregistreerde dak- en thuislozen in opvangcentra.

Verder is er een schatting gedaan over het aantal 'bankslapers'. "Dat betekent dat je een zwervend bestaan leidt en af en toe bijvoorbeeld bij een tante, een vriend of in een auto slaapt."

Veel van de rondzwervende mensen heeft minstens een ouder die uit het buitenland komt. Daarbij stelt het CBS in hun onderzoek dat begin 2022 vijf procent van alle dakloze mensen geboren is in een ander Europees land. In 2023 was dat acht procent. Ook het aantal vrouwen en jongeren binnen deze groep is toegenomen.

Ontvang jij al onze gratis WNL-nieuwsbrief? Meld je hier aan en blijf op de hoogte van het laatste nieuws!

Betere samenwerking noodzakelijk

Gemeenten en organisaties doen hun best om het aantal dak- en thuislozen terug te dringen. Toch vrezen wethouders volgens Van den Anker voor een aanzuigend effect. "We hebben voor een deel een nieuwe groep mensen die weten dat ze in Polen - of waar dan ook - het overdag nóg slechter hebben en die komen dan gewoon naar Nederland."

Van den Anker roept op tot betere en efficiëntere samenwerking tussen alle betrokken organisaties. "Of het nou verpleeghuizen zijn, ziekenhuizen, de politie, de opvang of wethouders." Op dit moment gaat er volgens de ombudsman veel geld verloren aan tal van vergaderingen en subsidies. "Gemeenten en partijen schuiven de problemen naar elkaar toe", zegt ze. "Het gaat niet alleen om een bed te regelen, maar ook om efficiënt met geld omgaan."

'Leven op straat is keihard'

"We besteden best wat geld aan deze problematiek. Dat zijn straks schulden, geen huis, verslaafd en noem maar op. Je moet écht zorgen dat deze mensen niet op straat terechtkomen", pleit Van den Anker. "Als je geen dak boven je hoofd hebt, dan heb je die rust niet. Het is juist belangrijk dat ze die rust krijgen."

Goedemorgen Nederland gemist? Kijk de aflevering hier terug op NPO Start!

"Het leven op straat is keihard", vertelt Van den Anker. Veel dak- en thuislozen komen in aanraking met drank en drugs. "We hebben nu de eerste signalen dat crystal meth is gezien op de Rotterdamse straten. Dan krijg je die situatie en komt er nog flakka bij, een zombiedrug die zorgt dat iedereen daar als een lantaarnpaal staat."

De kosten voor deze verslavingszorg zijn hoog, stelt de ombudsman. "Die mensen krijgen natuurlijk straks psychiatrie, verslavingszorg. Die komen nooit meer uit hun leven." Daarnaast zorgen zij ook voor overlast voor andere mensen in de omgeving. "Die zien niet alleen de overlast, maar voelen ook de pijn in hun hart. Dit is onze stad en liggen die mensen hier op straat. Wat moeten we daarmee?"