Financiën grootste heikel punt in de formatie: hoe gaan ze alles betalen?

Zowel PVV als NSC en BBB hebben tijdens hun verkiezingscampagnes allerlei mooie, dure beloftes gedaan, zonder echt duidelijk te zijn hoe ze die willen betalen. "Alleen de VVD heeft zijn programma laten doorrekenen", vertelt politiek commentator van het Algemeen Dagblad Hans van Soest. Volgens hem zijn financiën hét struikelblok tijdens de formatiegesprekken.

"PVV en BBB hebben al in de verkiezingscampagne gezegd dat zij het niet heel belangrijk vinden dat we ons houden aan de Europese begrotingsnormen, dat mag best wat losser. Daar denken VVD en NSC heel anders over", vertelt Van Soest in Goedemorgen Nederland op NPO 1.

Bezuinigingen noodzakelijk

Zondag waarschuwde VVD-leider Dilan Yeşilgöz in WNL Op Zondag dat een komend kabinet hoe dan ook bezuinigingen zal moeten doorvoeren. "We willen hele duidelijke financiële kaders", zei ze. PVV-leider Geert Wilders klaagde op X al dat de onderhandelingen op televisie waren gestart.

Tekst gaat verder onder de X.

Ambtenaren benadrukken dat er al een gat zit tussen de inkomsten en uitgaven en dat er bezuinigd zal moeten worden. "Tegelijkertijd willen partijen ook lastenverlichting en investeren in Defensie. Dat betekent wel dat het geld ergens vandaan moet komen", aldus Van Soest.

De politiek commentator vertelt dat "met name de PVV heel veel dure plannen heeft beloofd in hun verkiezingsprogramma, maar heeft er niet bij gezegd hoe ze dat gaan betalen. Bij BBB en NSC geldt dat eigenlijk ook wel een beetje". Alleen de VVD liet hun verkiezingsprogramma doorrekenen.

Ontvang je al onze gratis WNL-nieuwsbrief? Meld je hier nu aan!

Waar haal je dat geld vandaan?

"Financiën is denk ik wel het meest heikele punt in het gesprek. Dat is het eigenlijk altijd, want je kunt nog zoveel mooie plannen maken in welk kabinet dan ook, maar het valt of staat altijd met: kun je het betalen? En zo ja, waar haal je dat geld dan vandaan?", zegt Van Soest. Volgens hem liggen de vier partijen wat betreft het financiële plaatje "heel erg ver uit elkaar".

Een dun regeerakkoord, zoals oud-informateur Kim Putters adviseerde, komt er waarschijnlijk niet, denkt Van Soest. NSC-leider Pieter Omtzigt had volgens Van Soest ook al in een eerder debat benadrukt dat je over financiën gedetailleerde afspraken moet maken. Een financieel akkoord op hoofdlijnen "kan eigenlijk niet", aldus de politiek commentator.

Goedemorgen Nederland gemist? Kijk de aflevering hier terug op NPO Start.

Nog steeds weinig onderling vertrouwen

Vandaag beginnen de formerende partijen met gesprekken over de thema's huisvesting en veiligheid. Soepel zal het niet altijd gaan, verwacht Van Soest. "Dat zal niet heel moeilijk worden om het eens te zijn. Ze willen allemaal meer huizen en meer veiligheid. Maar het volgende thema stikstof, dat wordt dan weer lastig."

Er is volgens Van Soest nog steeds gebrek aan onderling vertrouwen. "Als je elkaar een beetje vertrouwt, is het makkelijker om afspraken met elkaar te maken op hoofdlijnen. Dat vertrouwen is er nog steeds niet helemaal."