Zorgen over Poetin én Trump, EU-top in teken van onze defensie: ‘Europa kan niet anders’
De EU-top in Brussel staat vandaag in het teken van de oorlog in Oekraïne, de herverkiezing van de Russische dictator Vladimir Poetin en de mogelijke terugkeer van Donald Trump op het wereldtoneel. "Europa kan niet anders dan de broek optrekken", zegt diplomatiedeskundige Robert van de Roer in Goedemorgen Nederland op NPO 1.
De Europese Commissie stelde gisteren voor dat de EU-landen 90 procent van het rendement op bevroren Russische tegoeden steken in wapens voor Oekraïne. Het is andermaal een bewijs dat het "defensiedenken" in Europa in een stroomversnelling is geraakt, stelt Van de Roer.
Steun aan Oekraïne in de oorlog tegen de Russische bezetter is hard nodig. De nood is alleen maar hoger geworden na de zege van Poetin tijdens de Russische stembusgang. Hij houdt de sleutels van het Kremlin nog zeker zes jaar in zijn zak.
Ondertussen moet Europa ook rekening houden met een herverkiezing van de Amerikaanse ex-president Donald Trump. In februari riep Trump dat de VS wanbetalers binnen de NAVO niet zal bijstaan en dat Rusland daar kan "doen wat het wil". Slechts elf van de 32 leden geven zoals eerder afgesproken minimaal twee procent van hun bruto binnenlands product (bbp) aan defensie uit.
'Defensie optuigen en bijspijkeren'
"Europa moet ad hoc in Oekraïne en structureel buiten Oekraïne de defensie optuigen en bijspijkeren. We moeten innoveren en meer investeren in defensie", waarschuwt Van de Roer. "Poetin besteedt zes tot zeven procent van het bbp aan defensie. NAVO-landen halen gemiddeld de twee procent niet."
Maar, zegt de kenner van de geopolitiek: "Ik denk dat het besef is doorgedrongen dat Poetin bij een overwinning in Oekraïne het er niet bij zal laten. Dat leidt ertoe dat er toch echt stappen worden gezet." Van de Roer spreekt van "een versnelling in het defensiedenken" in Europa, die ook op de top zichtbaar zal zijn.
Ontvang jij al onze gratis WNL-nieuwsbrief? Meld je hier nu aan!
Een initiatief van Tsjechië om snel meer munitie te leveren aan Oekraïne, kan rekenen op steun van tal van Westerse landen. "Het gaat om artilleriegranaten die van buiten Europa komen. Er zijn inmiddels twintig landen die dat mede willen financieren, waaronder Canada en Australië. Daar steekt Nederland ook 250 miljoen euro in", vertelt Van de Roer. "Het is belangrijk om Oekraïne acuut te helpen."
NAVO-lidmaatschap
Ondertussen stelde de Europese Commissie woensdag voor om het rendement van in Europa bevroren Russische tegoeden te gebruiken om wapens te kopen voor Oekraïne. Eerder hadden de EU-landen al besloten dat met de rentes en winsten op dat bevroren geld Oekraïne moest worden geholpen. Het gaat naar schatting om 2,5 tot 3 miljard euro voor dit jaar, en dat geldt ook voor de komende jaren.
Dat de defensiemechanismes in Europa zijn gaan draaien, betekent overigens niet dat Oekraïne snel(ler) kan toetreden tot de NAVO. "Zeker niet. Dat is niet aan de orde", stelt Van de Roer. "Dat gaat lang duren, net als de toetreding tot de Europese Unie. Misschien wel tien jaar of langer. Maar de onderhandelingen gaan wel beginnen, mogelijk binnen nu en een jaar."
Trump
D66-fractievoorzitter Jan Paternotte, ook te gast in Goedemorgen Nederland, houdt de geopolitieke spanningen scherp in de gaten. Na de verkiezingszege van Poetin, maakt hij zich nu zorgen over een herverkiezing van Trump. Volgens Paternotte is de Republikein geen betrouwbare bondgenoot. "Het grote probleem van Trump is dat hij elke week wat anders zegt en totaal onvoorspelbaar is."
Goedemorgen Nederland gemist? Kijk de aflevering hier terug op NPO Start.
"Victor Orbán, die bijna dictator is in Hongarije, was onlangs bij Trump op bezoek en zei: 'Hij gaat geen cent aan Oekraïne geven'. Dat heeft hij dan waarschijnlijk van hem gehoord en dat is heel zorgwekkend", zegt Paternotte. "Dat zou betekenen dat je Poetin zijn gang laat gaan in Oekraïne en dat hij duizend kilometer richting de Europese grens opschuift."