Honderd keer bij Marengo-proces: ‘Het was een hele, hele nare omgeving’

Zes jaar, 142 zittingsdagen en een dossier van tienduizenden pagina's. Marengo is het grootste liquidatieproces dat ons land heeft gekend. Rechtbankverslaggever Marieke de Witte was bij zo'n honderd zittingen aanwezig en bundelde haar verhalen in het boek 'Marengo, het meest verziekte en vergiftigde proces ooit'.

Het Marengo-proces is "enorm", vertelt De Witte in Goedemorgen Nederland op NPO 1. "Het gaat om zes moorden en zeventien verdachten. De hoofdverdachte, Ridouan Taghi, is heel lang voortvluchtig geweest. En wat ook rond deze zaak is gebeurd, zijn de drie moorden die zijn gepleegd terwijl het proces al liep. Het heeft feitelijk gezien niks met de zaak te maken, maar is er wel onlosmakelijk mee verbonden."

Terwijl de verdachten voor de rechter plaatsnamen, verloren de broer van kroongetuige Nabil B. (2018), advocaat Derk Wiersum (2019) en misdaadverslaggever Peter R. de Vries (2021) hun leven. De Witte: "Zaken met kroongetuigen zijn sowieso al behoorlijk explosief, maar een week nadat het Openbaar Ministerie zei 'we hebben een kroongetuige', is zijn broer vermoord."

"Daarna is advocaat Derk Wiersum vermoord, vervolgens de vertrouwenspersoon van de kroongetuige en Peter R. de Vries. Dat alles maakt dat dit zo'n megaproces is geweest", vertelt de rechtbankverslaggever van het ANP. De moorden op de broer van de kroongetuige, Wiersum en De Vries werden niet tijdens het proces behandeld, maar konden er volgens de rechter niet los van worden gezien.

'Ongekend dat dit in Nederland is gebeurd'

Wie het De Witte een paar jaar geleden had gevraagd, zou hebben gehoord dat Marengo uniek is in zijn soort. "Het is ongekend dat dit soort dingen in Nederland zijn gebeurd. Maar de vraag is: is het nog wel on-Nederlands of is het inmiddels Nederlands?", zegt De Witte. "Ik weet het niet meer."

Het boek is een bundel van teksten uit de rechtbankverslagen, gecombineerd met illustraties van rechtbanktekenaar Aloys Oosterwijk. "Aloys heeft eerder een boek gemaakt over het Holleeder-proces, 'Bij de neus'. Wij zien elkaar heel vaak in de rechtbank en hij vroeg aan mij: 'Zullen we van het Marengoproces ook een boek maken?' Toen dacht ik: jeetje, ik moet even nadenken of ik dat wil."

Ontvang jij al onze gratis WNL-nieuwsbrief? Meld je hier nu aan!

Het boek kwam er en had eigenlijk al in oktober vorig jaar bij de boekhandel moeten liggen. Maar de rechtbank had meer tijd nodig om tot een uitspraak te komen. Deze maand werden alle verdachten veroordeeld. Hoofdverdachte Taghi kreeg levenslang, maar gaat wel tegen zijn straf in beroep.

'Nietsontziend, ontwrichtend geweld'

"We hebben het hier over nietsontziend, ontwrichtend geweld", zei de rechtbank. "Als wij de PGB-berichten lezen, belanden wij in een wereld waarin een mensenleven niets waard is en men maling heeft aan de nabijheid van vrouwen en kinderen als een man of vader wordt doodgeschoten. Families moeten hun dierbaren missen. In de zittingszaal zal meester Wiersum nooit meer plaatsnemen en journalist Peter R. de Vries zal nooit meer op de perstribune zitten."

Tijdens de zittingen ging het "hard tegen hard" tussen de advocaten van de verdachten en het Openbaar Ministerie, zegt De Witte. "Men ging er met gestrekt been in. Ze waren heel fel naar elkaar toe. De belangen waren erg groot." Het decorum waarin het proces plaatsvond, droeg bij aan een onaangename maar kenmerkende setting. "Het was een hele, hele nare omgeving."

Goedemorgen Nederland gemist? Kijk de aflevering hier terug op NPO Start.

De Witte: "We zaten in de rechtbank De Bunker in Amsterdam-Osdorp, op een naargeestig industrieterrein met allemaal leegstand en panden die afgebroken worden. De zaal zelf is ook verschrikkelijk. Het is een vrij langwerpige zaal, met allerlei pilaren. Als pers zitten wij achter glas, met tientallen meters afstand. Het was allemaal niet prettig."

Eerder maakte Het Misdaadbureau van WNL deze podcast over een van de betrokkenen uit het Marengo-proces. Tekst gaat hieronder verder.

Nabestaanden zwijgen

Nabestaanden hebben de zittingen niet bijgewoond en ook geen gebruikgemaakt van hun spreekrecht. "Dat is echt uitzonderlijk", zegt De Witte. "Je zit niet vaak dat er geen enkele verklaring van een nabestaanden is geweest. Waarom dat is? Het OM zei dat het mogelijk te maken heeft met angst en veiligheid. Dat is kenmerkend voor het proces."