Kansenongelijkheid neemt toe door bijles, kinderen in Wassenaar rekenen veel beter dan in Pekela

De kansenongelijkheid neemt toe door de alsmaar groeiende bijlesindustrie. Dat moet stoppen, waarschuwen instanties woensdag in het Algemeen Dagblad. Steeds vaker schakelen welgestelde ouders prive huiswerkbegeleiding in, blijkt uit CBS-cijfers. De minister roept scholen op gratis bijles aan te bieden.

Waar in 2017 ouders 320 miljoen euro uitgaven aan buitenschoolse bijles, ging het in 2022 al om 472 miljoen euro, blijkt uit de cijfers van het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS). Naar verwachting is het bedrag inmiddels opgelopen tot boven een half miljard euro. Bijles is vooral toegankelijk voor kinderen van ouders die het kunnen betalen.

Scholieren uit rijkere gemeenten presteren veel beter op school, blijkt uit de cijfers van het CBS. In Wassenaar haalt bijna 65 procent van de leerlingen het streefniveau bij rekenen, tegenover nog geen 30 procent van de kinderen in het armere Pekela.

‘Maakt kinderen stuk’

In China is particuliere bijles inmiddels verboden. Volgens experts doet Nederland er goed aan om dit voorbeeld te volgen. “In mijn gedroomde wereld is er geen buitenschoolse bijles”, zegt Hans Spekman, directeur van het Jeugdeducatiefonds, in het AD. “Het vergroot de ongelijkheid en het maakt kinderen stuk.”

Ontvang jij al onze gratis nieuwsbrief? Meld je hier aan en mis niets!

Bovendien is er weinig zicht op de kwaliteit van bijles. “Het is dus alle hens aan dek”, zegt Spekman. “De overheid moet nu volop ongelijk investeren voor gelijke kansen. Dat betekent: niet alle financiën uitsmeren over alle scholen, maar precies kijken welke scholen iets extra’s nodig hebben. Zo zorg je ervoor dat je beste docenten op school blijven, en dat de ouder niet uitwijkt naar een bureau.”

‘Docenten kiezen ook vaker een school in een rijkere gemeente’

Niet alleen in Wassenaar kunnen kinderen bovengemiddeld goed rekenen. Ook in Bloemendaal, Oegstgeest en Gooise Meren blijkt het antwoord vaker juist dan in armere gemeenten. “In de armere wijken van de grote steden heb je scholen met een structureel personeelstekort van een kwart, dus dat beeld past bij de conclusie die je trekt”, reageert woordvoerder Thijs den Otter van de PO-Raad.

Bovendien kunnen scholen in rijkere gemeenten vaker rekenen op een vrijwillige ouderbijdrage en hogere subsidies. “Docenten kiezen ook vaker een school in een rijkere gemeente, omdat ze op deze scholen betere arbeidsvoorwaarden krijgen”, zegt voorzitter Rafke Hagenaars van het Landelijk Aktie Komitee Scholieren (Laks).

“Hierdoor zien we dat scholen in arme gemeenten nog meer moeite hebben met het vinden van docenten voor de klas. Leerlingen krijgen op deze manier minder of kwalitatief slechter onderwijs.” Laks wil dat scholen zelf bijles gaan aanbieden. “Op die manier hoeft de portemonnee van je ouders niet uit te maken of je over extra onderwijs kunt beschikken.”

‘Je kunt het ouders niet verbieden’

“Dit is ook iets wat je in Amerika ziet, het verschil tussen rijk en arm”, reageert Amerikakenner Willem Post in de studio van Goedemorgen Nederland op NPO 1. “In Nederland is het nog wat minder extreem, maar je ziet het hier ook gebeuren. Rijkere ouders kunnen bijles bekostigen. Je kunt het ze ook niet verbieden.”

Goedemorgen Nederland gemist? Kijk nu hier terug via NPO Start.  

Post denk dat beter regulier onderwijs de oplossing is. “Meer rekenen en taal”, bepleit hij. “Dit is de TikTok-generatie. Of je taalvaardigheid daar nou beter van wordt, dat waag ik heel erg te betwijfelen. In de klas moet je daar wel wat mee doen.”

Lees ook: 

Onderwijswethouder Amsterdam Marjolein Moorman pleit voor gratis lerarenopleidingen en brede brugklas

Door: Peter Visser