‘Huichelaar’ Orbán staat toetreding Zweden tot NAVO niet meer in de weg: ‘Hij veroorzaakt irritaties’

De toetreding van Zweden tot de NAVO lijkt een stap dichterbij nu het land een akkoord heeft gesloten met Hongarije over de verkoop van vier gevechtsvliegtuigen. De deal werd beklonken tijdens een bezoek van de Zweedse premier Ulf Kristersson aan Boedapest, waar hij sprak met zijn Hongaarse ambtgenoot Viktor Orbán.

Orbán had zijn bezoek aan Hongarije als voorwaarde gesteld voor het instemmen met de Zweedse toetreding tot de NAVO. Hongarije en Turkije lagen lange tijd dwars. Turkije ging eerder dit jaar overstag, waarna ook Orbán recent zei voor het Zweeds lidmaatschap te zijn.

Nu beide premiers elkaar in Hongarije hebben ontmoet, lijkt er geen obstakel meer te zijn voor het Hongaarse akkoord met de Zweedse toetreding. Maandag stemt het Hongaarse parlement daarover. Zweden vroeg bijna twee jaar geleden om aansluiting bij de NAVO, nadat Rusland buurland Oekraïne was binnengevallen.

Volgens rechtsgeleerde Afshin Ellian mag het geen verrassing heten dat Orbán tot voor kort in de weg stond. Hij heeft dwarsliggen voor eigen gewin tot kunst verheven. "Het is een methode van onderhandelen", zegt Ellian in Goedemorgen Nederland op NPO 1. "In de nationale politiek gaat het ook zo. Maar Orbán doet dit altijd en heel vaak gaat het om principiële vraagstukken. Voor een vraag als toetreding tot de NAVO moet je dit niet doen."

Ook Turkije lag eerder dwars. "Ik moet eerlijk zeggen: wat Recep Erdoğan aan de orde stelde was een serieus punt. Er zijn Koerdische terreurorganisaties, waarvan sommige leden mogelijk in Zweden verblijven. Als Turkije een verzoek tot uitlevering plaatst bij Zweden, dan moet Zweden dat honoreren of op zijn minst de kans bieden dat ze worden teruggestuurd. Maar dat je vier vliegtuigen wil..."

Orbán op glad ijs

De manier waarop Orbán zich in Europees verband opstelt, is niet zonder risico, zegt Ellian. "Het veroorzaakt irritatie bij andere leden van de Europese Unie. Dat wordt langzamerhand gevaarlijk, omdat Hongarije al niet een goed track record heeft." Onlangs maakte Orbán bezwaar tegen een nieuw Europees steunpakket voor Oekraïne.

Goedemorgen Nederland terugkijken? Dat kan hier op NPO Start.

Hij moet bovendien ook waken voor opstand in eigen land. Hongarije ontvangt jaarlijks voor miljarden euro's aan Europese subsidies. "Als je het aan de Hongaarse bevolking vraagt: wil je bij de Europese Unie horen of niet, dan willen ze allemaal bij de EU horen. Er is geen alternatief. Daarom zie je ook: hij doet iedere keer moeilijk, maar uiteindelijk capituleert hij altijd."

Poetin

De vraag is waar de loyaliteit van Orbán ligt, zegt Ellian. "Vooral als het gaat om het Rusland van Vladimir Poetin en Iran. Hij kiest ervoor om te laten zien dat hij ook goed met Poetin kan omgaan. Soms geeft hij zelfs signalen alsof hij meer heeft met Poetin dan met de EU."

Hij gaat verder: "Ook zie je dat hij afgelopen week een grote delegatie van Hongarije onder leiding van de minister van Buitenlandse Zaken naar Iran ging, voor een handelsmissie. Dat maakt heel veel Europese leiders boos. Want je moet niet vergeten: Iran levert drones en ballistische raketten aan Rusland."

Daarmee brengt Orbán overigens zijn eigen bedrijven in gevaar. "Als je spullen levert aan Iran, moet je heel erg oppassen voor de lange sanctielijst van de Amerikanen en de Europese Unie. En je moet echt geen ruzie krijgen met de FBI of Europese Openbaar Ministeries, zoals die van Nederland."

'Huichelaar'

Ellian vindt Orbán 'een huichelaar'. "Hij geeft een slecht gevoel aan iedereen, ook aan mij. Als je naar hem kijkt en luistert naar de manier waarop hij praat. Enerzijds zegt hij: 'Ik ben voor christelijke waarden'. Vervolgens gaat hij naar Iran, waar christenen worden vervolgd. Afgelopen zomer werden mensen die zijn bekeerd tot het christendom tot vier, vijf jaar gevangenisstraf veroordeeld en gemiddeld werden zeventig zweepslagen uitgevoerd. Met de onzin die Orbán vertelt, beledigt hij je verstand."

Ontvang jij onze nieuwsbrief al? Meld je hier nu gratis aan!

Polen

Tot voor kort werd Hongarije in één adem genoemd met Polen, waar de EU-kritische Jarosław Kaczyński aan de macht was. Onlangs nam de pro-Europese Donald Tusk het stokje over. Ellian hoopt op een soortgelijk scenario in Hongarije. "Maar Polen zijn heel andere typen mensen dan Hongaren. Als je kijkt naar massale demonstraties afgelopen jaren in Warschau, die heb ik in Hongarije niet gezien."

Maar, benadrukt Ellian: "Als Europese leiders ernstige taal gaan gebruiken richting Hongarije, dan moet het volk kiezen: willen we Orbán of de Europese Unie? In dat geval heb ik geen twijfel dat zij voor de Europese Unie kiezen."