EU sluit onverwacht snel deal over steun Oekraïne, mét Hongarije

Alle 27 Europese regeringsleiders zijn onverwacht snel akkoord gegaan met een nieuw steunpakket van 50 miljard euro voor Oekraïne. Ook Hongarije, dat lang dwarslag, heeft ermee ingestemd, meldt voorzitter Charles Michel van de raad van regeringsleiders. "We hebben een deal", schrijft hij op X.

De EU-top, die in het teken zou staan van het geld voor Oekraïne, was officieel nog niet begonnen toen Michel de deal meldde. De leiders van de drie grootste EU-landen, de voorzitter van de Europese Commissie en Michel, praatten vooraf op de Hongaarse premier Viktor Orbán in.

Orbán eiste de mogelijkheid om de hulp ieder jaar alsnog met een veto te blokkeren, maar daar wilden de anderen niet aan. Nu is afgesproken dat de commissie jaarlijks verslag uitbrengt over de hulp. De leiders kunnen dat dan bespreken en als ze dat nodig vinden de commissie over twee jaar vragen de hulp tegen het licht te houden. Dan zouden ze die kunnen aanpassen, maar Hongarije kan dat niet afdwingen.

Wanneer zo'n review inderdaad nodig is, is niet vastgelegd. Bovendien worden de plannen tot aanpassing alleen besproken "in de context" van de langer lopende begrotingsonderhandelingen. In de praktijk zullen ze dus niet of nauwelijks invloed hebben op het steunpakket voor de komende 50 miljard, hopen de andere lidstaten.

In de gesprekken rond het overleg heeft Orbán wel nog eens de verzekering gekregen dat de Europese Commissie Hongarije niet strenger zal aanpakken dan andere lidstaten. Die verzekering geldt specifiek voor het inhouden van EU-subsidies voor lidstaten die de rechtsstaat aantasten, zoals Hongarije is overkomen.

'Lat steeds hoger gelegd'

De Hongaarse premier had zich er volgens diplomaten over beklaagd dat steeds als Hongarije een verbetering aan zijn uitgeholde rechtsstaat of andere maatregelen doorvoert, de lat hoger werd gelegd. De bevroren EU-subsidies zouden daardoor buiten bereik van Hongarije blijven. De Hongaarse economie staat er zeer slecht voor. De eerder door de EU-leiders gegeven verzekering van een gelijke behandeling voor alle lidstaten wordt nu nog eens onderstreept.

De EU-leiders hebben de druk op Orbán de afgelopen dagen opgevoerd. Op de vorige top in december omzeilden ze verzet van Hongarije tegen een andere tegemoetkoming aan Oekraïne door een truc uit te halen. Maar ditmaal bleek het niet nodig dat Orbán even de zaal verliet zodat de anderen hun plannen konden doorzetten.

Reactie Zelenski

De Oekraïense president Volodimir Zelenski is blij dat de regeringsleiders van de Europese Unie het donderdag snel eens zijn geworden over een nieuw steunpakket voor zijn land. Hij zegt de EU-leiders en voorzitter Charles Michel dankbaar te zijn voor het afgesproken pakket van 50 miljard euro.

Zelenski is blij dat premier Orbán zijn verzet heeft gestaakt. "Het is heel belangrijk dat de beslissing is genomen door alle 27 leiders, dat bewijst opnieuw de sterke eenheid van de EU", schrijft hij op X.

Het pakket is bedoeld als financiële steun voor de overheid in de periode 2024-2027 en dus niet alleen voor de oorlog. Zelenski benadrukt dat het geld Oekraïne op de lange termijn zal helpen om economisch stabiel te worden, "en dat is niet minder belangrijk dan militaire steun en sancties tegen Rusland".