We bouwen minder woningen dan Hugo de Jonge had gehoopt, soms zonder stroom of water: ‘Kom op zeg, aan het werk!’

Nederland heeft er vorig jaar minder nieuwbouwwoningen bijgekregen dan een jaar eerder. Dat blijkt uit nieuwe cijfers van het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS). In totaal werden er vorig jaar ruim 73.000 nieuwbouwwoningen opgeleverd. Dat is iets minder dan in 2022, toen met bijna 75.000 nieuwbouwhuizen sprake was van het hoogste aantal in tien jaar.

Dit terwijl Nederland nog steeds kampt met een groot huizentekort en starters op de woningmarkt grote moeite hebben om een nieuwe woning te vinden. Een belangrijke oorzaak voor de problemen is het trage afgeven van vergunningen voor bouwlocaties door gemeenten en provincies. Van 2019 tot 2021 liep het aantal vergunde nieuwbouwwoningen nog op, maar sindsdien neemt het cijfer af.

Demissionair woonminister Hugo de Jonge had eerder de ambitie uitgesproken om toe te groeien naar 100.000 nieuwe woningen per jaar om het woningtekort op te lossen. Voor 2023 specifiek lag het streven op 90.000.

Maar dat betrof niet alleen nieuwbouw, maar ook huizen die worden gecreëerd door bijvoorbeeld kantoorpanden om te bouwen tot woningen en bestaande huizen te splitsen. Wanneer die ook mee worden geteld, kom je voor vorig jaar op een totaal van ruim 88.000.

Problemen rond de bouw

Directeur van een projectontwikkelaar Gosse Dousma bouwt 650 woningen in Ede op één locatie. "Het is een groot project, gebiedsontwikkeling noemen we dat, waarin we een woningopgave in combinatie met werk op locatie tot stand brengen", vertelt hij in Goedemorgen Nederland op NPO 1.

Hoewel er in Nederland veel wordt gebouwd, weet Dousma dat de doelstellingen niet zijn gehaald. "We willen graag doorpakken, dat willen wij als branche ook. Wij zetten in op versnelling en betaalbaarheid van woningbouw. We staan er klaar voor, maar er zijn nog wel wat dingen te organiseren voordat we met z'n allen door kunnen."

Zo kunnen nieuwbouwwoningen niet altijd worden aangesloten op het overvolle stroomnet. Maar ook een wateraansluiting is steeds moeilijker te krijgen, schrijft De Telegraaf woensdag. Bouwprojecten komen daardoor soms zelfs stil te liggen. "We hebben de stroomnetkwestie, een groot probleem. Het volgende dat op de loer ligt, is de aansluiting op het waternet", erkent Dousma. "Hebben we daar genoeg capaciteit voor? Het antwoord is nu 'nee'. De vraag is: hoe snel krijgen we dat georganiseerd in Nederland?"

Ontvang jij onze nieuwsbrief al? Meld je hier nu gratis aan!

"Het is iets wat we te doen hebben met elkaar, als je je bedenkt dat er 900.000 woningen bij moeten komen. We moeten het op gaan pakken", zegt de projectontwikkelaar.

'Veel te weinig geïnvesteerd'

Ook D66-Tweede Kamerlid Jan Paternotte ziet de problemen rond de bouw. Vandaag gaat hij over de bouwproblemen in debat. "Er is de afgelopen tientallen jaren veel te weinig geïnvesteerd in het stroomnet, om het te verzwaren. Daarom heeft minister Rob Jetten gezegd: we gaan het stroomnet verzwaren, nog voordat er vergunningen zijn. Het zijn stevige maatregelen die nu nodig zijn. Niet op alle plekken levert dat iets op, maar je moet nu doorpakken."

Heb jij Goedemorgen Nederland gemist? Kijk deze aflevering nu hier terug via NPO Start.

Ook om het watervraagstuk op te lossen, moet Den Haag "een aantal vrij stevige keuzes maken", zegt de liberaal. "In Nederland spoelen we toiletten nog steeds door met drinkwater, terwijl je daarvoor ook regenwater kan gebruiken. Dat regenwater moet je beter opslaan. Het grondwaterpeil moet omhoog."

"Dat zijn moeilijke keuzes, daarvoor hebben we ook waterschappen nodig", gaat Paternotte verder. "Nu zie ik dat zij vaak kijken naar wat voor de boer het prettigst is. Dat is vaak niet wat ons aan het meest betrouwbare drinkwater helpt."

'Kom op zeg, aan het werk!'

Gezien het grote tekort, kan parlementair journalist van EW Magazine Arendo Joustra er met zijn verstand niet bij dat er zoveel problemen zijn rond de woningbouw. "We zagen eerder dat nieuwbouwwijken niet waren aangesloten op het openbaar vervoer. Je vraagt je af wat de overheid eigenlijk aan het doen is. Soms is er niet eens een straat geregeld. Er is geen stroom, geen water."

"Kom op zeg, aan het werk!", zegt Joustra, te gast in Goedemorgen Nederland. "Provincies en andere overheden moeten vooruit kijken."

'Opdracht blijft groot'

"Ondanks alle tegenwind is het aantal nieuwe woningen dat er bij is gekomen in het afgelopen jaar op peil gebleven", zegt minister De Jonge in een reactie op de bouwcijfers. "Met net geen 90.000 nieuwe woningen zijn het er bijna evenveel als het jaar er voor."

Wel moet hij erkennen dat de vooruitzichten niet heel rooskleurig zijn. "Door de economische omstandigheden van de afgelopen jaren - de opgelopen rente en bouwkosten - verwachten we voor 2024 en 2025 een dip in de nieuwbouw", geeft De Jonge aan. "De opdracht voor de bouw blijft groot. Van 2022 tot en met 2030 is die opdracht berekend op 981.000 woningen, waarvan er inmiddels dus bijna 180.000 zijn bijgekomen. Nog ruim 800.000 te gaan."