Onderwijswethouder Amsterdam Marjolein Moorman pleit voor gratis lerarenopleidingen en brede brugklas

Om het onderwijsniveau in Nederland op te krikken, pleit onderwijswethouder in Amsterdam Marjolein Moorman voor gratis lerarenopleidingen. "Onze politieagenten en militairen leiden we wel gratis op, maar onze leraren niet. Dat is gek", zegt Moorman in Goedemorgen Nederland op NPO 1. Volgens haar is het lerarentekort één van de allergrootste problemen in Nederland.

Moorman (PvdA) maakt zich zorgen over de stand van het onderwijs. Ze hoopt dat de formerende partijen onderwijs hoog op de agenda hebben staan. "Goed onderwijs is zó belangrijk. Het gaat om de ontwikkeling van je land, de economie en hoe we omgaan met elkaar. Maar de laatste jaren gaat het niet zo goed, we hebben een groot lerarentekort. We doen het steeds slechter op school, bijvoorbeeld met lezen."

Op dit moment wordt aan de formatietafel gesproken over de rechtsstaat en grondrechten. Deze week schoven ook experts op het gebied van economie en financiën aan. "Ik zag dat ze spraken over andere dingen, en daar zit onderwijs nog niet bij. Dat baart mij zorgen", zegt Moorman. "Dit moet bovenaan de agenda. Het lerarentekort is op dit moment het nummer één probleem op heel veel plekken, zeker in de grote steden."

Amsterdam werkt hard om mensen het onderwijs in te lokken, zegt de onderwijswethouder. "We kijken bijvoorbeeld naar zij-instromers. We stimuleren leraren ook om in het onderwijs te blijven. We geven ze voorrang op woningen, parkeervergunningen en reiskostenvergoedingen. Dat werkt wel, maar het is niet voldoende. We hebben nog steeds een groot tekort."

Ontvang jij onze nieuwsbrief al? Meld je hier nu gratis aan!

Het is niet zo dat de tekorten zich evenredig over de stad hebben verspreid. Dat speelt ongelijkheid in de kaart, waarschuwt Moorman. "Juist op de plekken waar kinderen meer nodig hebben, omdat ze minder meekrijgen van thuis, zien we de grootste tekorten. Dat betekent dat die kinderen dubbel pech hebben. Ze krijgen thuis minder mee én hebben geen vaste leraar voor de klas. Dat heeft grote impact op de rest van hun leven."

'Ik heb het Rijk hard nodig'

Moorman roept Den Haag op in actie te komen. "Ik heb het Rijk hard nodig. Het is ontzettend belangrijk dat we goede lerarenopleidingen hebben. Ik zou zelf een enorme voorstander zijn van een Rijksacademie, met een hoge lat. Laten we die leraren dan ook gratis opleiden", zegt ze. "Onze politieagenten en militairen leiden we wel gratis op, maar onze leraren eigenlijk niet. Dat is gek."

In ruil voor gratis opleidingen, verklaren leerlingen aan de politieacademie dat ze na school een aantal jaar bij de politie blijven werken. "Dat zouden we ook in het onderwijs kunnen doen", zegt Moorman. "Dat lijkt mij heel verstandig."

Ook moet er wat worden gedaan aan de arbeidsomstandigheden van leraren, vindt de wethouder. "We hebben de loonkloof tussen het basisonderwijs en voortgezet onderwijs gelukkig gedicht. Leraren verdienen nu meer, maar het is soms echt pittig in de klas. Ook daar moeten we naar kijken."

Doorstroomtoets

Ondertussen stijgen de zenuwen bij leerlingen in groep 8. Zij maken binnenkort de doorstroomtoets, die in de plaats is gekomen van eindtoetsen zoals de bekende Cito-toets. Moorman vindt dat Nederlandse leerlingen op te jonge leeftijd worden onderworpen aan een toets die mogelijk grote gevolgen heeft voor hun toekomst.

"Op basis van de toets en op basis van het advies van de leraar, krijg je je middelbareschooladvies. Die toets, die in de praktijk vaak nog een soort eindtoets is, is op zich goed als objectieve maat waarmee vergeleken kan worden. Maar het zorgt voor heel veel spanning bij die kinderen, op zo'n jonge leeftijd."

Heb jij Goedemorgen Nederland gemist? Kijk deze aflevering nu hier terug via NPO Start.

Moorman vindt dat in Nederland kinderen op een later moment moeten worden geselecteerd op onderwijsniveau. "Als de doorstroomtoets laat zien dat je beter kan dan je leraar aangeeft, dan wordt je advies in principe verhoogd. Leraar en toets zijn dus bepalend. Uiteindelijk is het advies sowieso heel belangrijk voor je toekomst en in Nederland bepalen we het niveau heel vroeg. In de meeste landen gebeurt dat pas rond 15 of 16 jaar, in Nederland zetten we kinderen al vanaf 12 jaar apart in zeven verschillende niveaus. Dat is ongekend, geen enkel ander land doet dat."

Brede brugklas

Ook daardoor neemt de kansengelijkheid toe, denkt Moorman. "Een kind dat thuis meer ondersteuning of bijles krijgt, heeft voordeel ten opzichte van kinderen die het niet hebben. Dat is hier extra zo, omdat we kinderen maar kort de tijd geven. Ik zou het heel fijn vinden als we later selecteren en kinderen meer de tijd geven om zichzelf te ontwikkelen en talenten te ontplooien."

Ze pleit voor de herinvoering van de zogenaamde brede brugklas. In de eerste jaren van de middelbare school zitten kinderen van verschillende niveaus samen in het lokaal. "In Amsterdam stimuleren we dat al. We hebben een bredebrugklasbonus." Die financiële steun van overheden is nodig. "Een brede brugklas betekent namelijk dat je sommige kinderen extra moet ondersteunen en anderen extra moet uitdagen."

Tot slot hoopt Moorman dat we in Nederland stoppen met spreken over onderwijs in termen van 'hoog' en 'laag'. "Dat waardeoordeel zie je in Nederland erg sterk en geeft kinderen veel stress. Dat lijkt mij geen goede zaak."