Zege Geert Wilders, vertrek Mark Rutte en aanslagen in Israël: ‘Nederlander verslond in 2023 iedere letter’
Van aardbevingen en oorlogen tot spectaculaire verkiezingsuitslagen, een vermiste duikboot en klimaatdemonstraties. 2023 was op z'n zachts gezegd een bewogen jaar. Hoofdredacteur van De Telegraaf Kamran Ullah zag een enorme honger naar nieuws. "De Nederlander kijkt echt verder dan de eigen straat of grenzen."
Ook op persoonlijk vlak was 2023 voor Ullah een memorabel jaar. Op 1 juni volgde hij samen met Esther Wemmers Paul Jansen op als hoofdredacteur van de grootste krant van Nederland. Als journalist zag hij dit jaar alle grote gebeurtenissen voorbij komen. "In maart kregen we eerst de verkiezingen voor de Provinciale Staten, met de opmars van BBB. Het lijkt alweer even geleden."
De partij van Caroline van der Plas boekte een historische zege en werd in iedere provincie de grootste. In de Eerste Kamer huist BBB nu met zestien zetels. "De vlaggen werden weer recht gehangen", herinnert Ullah. "De BBB is nu een machtsfactor en heeft een andere stoel aan de formatietafel."
Ontvang jij al onze gratis WNL-nieuwsbrief? Meld je hier aan en mis niets!
Het was niet de laatste politieke aardverschuiving van het jaar. In juli viel het kabinet na onenigheid over de asielcrisis en op 22 november ging Nederland opnieuw naar de stembus. Mark Rutte stond niet meer op het stembiljet: de langstzittende premier van het land kondigde zijn afscheid aan, als leider van het land en van de VVD.
'Echt een bijzonder politiek jaar'
Dilan Yeşilgöz nam het stokje over. Onder haar leiding verloren de liberalen tien zetels. Na Van der Plas in maart was dit keer Geert Wilders de grote winnaar: de PVV werd de grootste partij met 37 zetels. "Door het vertrek van Rutte lag het politieke speelveld open", zegt Ullah in Goedemorgen Nederland op NPO 1. "Het was écht een bijzonder politiek jaar."
In aanloop naar de stembusgang buitelden partijen over elkaar heen om oplossingen aan te dragen voor de wooncrisis, asielcrisis en dalende koopkracht. Ullah zag dat Nederlanders massaal artikelen over de onderwerpen lazen. "De nieuwsbehoefte was het hele jaar gigantisch. We zien nu de roep in de samenleving: los de problemen op, zorg dat er zo snel mogelijk weer een kabinet zit. Dat heb ik eigenlijk op deze manier, zo extreem, niet eerder meegemaakt."
Overigens vertrok niet alleen Rutte als leider van zijn partij. "Ook bijvoorbeeld D66 en CDA kregen een nieuwe leider. Wat dat betreft waait er een frisse wind. Uiteindelijk won die ene man die al vijf of zes verkiezingen als lijsttrekker in Den Haag zit: Geert Wilders."
'Den Haag heeft te veel laten liggen'
Demissionair vicepremier Karien van Gennip, ook te gast in Goedemorgen Nederland, spreekt van een "enorm intensief jaar". "Zowel op gebied van binnenland als buitenland", zegt de demissionair minister van Sociale Zaken en Werkgelegenheid. "Als je kijkt naar wat er aan uitdagingen ligt en opgaven ligt, of het nou stikstof, wonen of bestaanszekerheid is; het is enorm."
Ze is kritisch op de politiek. "De laatste tien jaar hebben we in Den Haag te veel laten liggen, te veel dingen voor ons uitgeschoven. De markt krijgt geen grip op migratie. Dan moet je als overheid instappen. Dat betekent niet een grote overheid, maar wel een overheid die veel meer een visie heeft en ergens voor wil gaan. Daar vraagt de samenleving om."
Van Gennip (CDA) hoopt dat er snel een nieuw kabinet wordt gevormd. "Ik en mijn collega's zitten er tot de laatste dag, onze verantwoordelijkheid gaat door. Maar er moet een kabinet komen. De opgave voor Nederland is zo enorm, dat moet opgelost worden."
Israël en Oekraïne
Niet alleen in binnenland gebeurde er van alles, ook het buitenland hield de gemoederen flink bezig. Op 7 oktober werd de wereld opgeschrikt door de vreselijke aanslagen van terreurgroep Hamas in Israël, waarna een oorlog in Gaza volgde. Ondertussen ging ook de oorlog in Oekraïne door.
Eén van de fragmenten die Ullah dit jaar is bijgebleven, is die van Israëlische parlementsleden die worden gefilmd nadat ze een zaal verlaten, waar ze net beelden hebben gezien van de horrorpraktijken van Hamas. "Het is zeer indringend", zegt Ullah."De parlementsleden zagen een compilatie van 45 minuten met de Hamasterreur, de gruweldaden, waarin baby's vermoord worden... Laten we het verder niet nog een keer herhalen."
Heb je Goedemorgen Nederland gemist? Kijk de aflevering hier terug op NPO Start.
"Het geeft ook meteen de complexiteit aan van de oorlog die daar nu gaande is. Op welke manier kun je daadwerkelijk het gesprek met Hamas voeren, als je gruweldaden hebt gezien?", vraagt Ullah zich af. "Dit zijn de mensen in het parlement die erover moeten besluiten, maar zij hebben deze beelden op hun netvlies. Ze breken bij het zien van de beelden. Het is echt verschrikkelijk."
Niet alleen artikelen over het binnenland werden verslonden, ook crisis in het buitenland haalden de voorpagina van De Telegraaf. Hoofdredacteur Ullah: "Er wordt vaak gezegd: de Nederlander kijkt alleen maar naar zichzelf, binnen de landsgrenzen. Maar we hebben vandaag voor de 671e dag een liveblog over de oorlog in Oekraïne."
"Sinds die gitzwarte dag, 7 oktober, zien we dat de Nederlander ook echt iedere letter en ieder beeld van wat in Israël en Gaza gebeurt, tot zich wil nemen. De Nederlander kijkt echt verder dan de eigen straat of grenzen."