Dak- en thuislozen veelal de klos vanwege ‘lokettenjungle’
Wat blijft er van het kerstfeest over als je geen dak boven je hoofd hebt? Er zijn steeds meer dak- en thuislozen te vinden in Nederland. En hoe hard ze ook proberen, vaak lopen ze tegen een jungle van loketten aan, zegt de gemeentelijke ombudsman van Rotterdam Marianne van den Anker in Goedemorgen Nederland op NPO 1. "Het is helemaal dol en triest geworden."
Yousef Ibrahim (37) is 12,5 jaar geleden dakloos geraakt toen zijn vader kwam te overlijden. In de tussentijd heeft hij verschillende banen gehad, maar liep ook vaak tegen bureaucratische rompslomp aan. Hij had recent een 'goede baan' met 'fantastische voorwaarden'. "Dat was eind vorig jaar. Maar tijdens de aanvraag van de VOG-procedure kwamen ze erachter dat ik geen woonadres had. Ik kan zelf wel een VOG krijgen, anders solliciteer ik niet. Maar dat was voor hen de reden om het traineeship te beëindigen", vertelt hij.
Ibrahim besloot eerlijk te zijn bij sollicitaties die volgden en vertelde dat hij dakloos was. "Ik woonde toen in een onderhuursituatie, dus ik had wel een postadres en kon de VOG ontvangen. Het is nog nooit eerder in mijn carrière gebeurd dat dat een belemmering vormde." Hij wordt overal afgewezen, zegt hij. "Van ja, je moet maar een huis hebben, want je hebt geen thuiswerkplek."
Deze aflevering van Goedemorgen Nederland gemist? Kijk 'm hier terug via NPO Start.
Dat zijn dakloosheid tegen hem wordt gebruikt herkent Van den Anker wel. "Niet ingeschreven staan bij het BRP (Basisregistratie Personen, red.) is killing", zegt ze. "Dit is echt een groep waar we ons ontzettend zorgen over moeten maken: de economisch dak- en thuislozen."
Te vaak een beroep op zelfredzaamheid
Volgens Van den Anker wordt er te veel beroep gedaan op de zelfredzaamheid van mensen. Veel economische dak- en thuislozen vallen hierdoor tussen wal en schip. "Elke instantie vindt vanwege schaarste iedereen tegenwoordig maar zelfredzaam. We hebben zo weinig hulp, plekken van begeleid wonen en instanties die kunnen zeggen: bij ons ben je veilig. Dan ben je dus heel snel zelfredzaam."
Op dit moment zien ook straatdokters de problematiek toenemen, zeker nu het weer zo slecht is. Veel mensen zijn onverzekerd. "Straatartsen klagen steen en been, omdat zij wel vanuit hun verantwoordelijkheid zien dat deze mensen opgenomen moeten worden in het ziekenhuis, vaak met doorloopplekken vanwege het vele op straat verblijven. Daar worden ze medisch voor opgelapt, maar zodra die medische ellende er af is, word je weer de straat opgestuurd. Het is echt iets waar we allemaal iets aan moeten doen."
Ontvang jij al onze gratis nieuwsbrief? Meld je hier aan blij altijd op de hoogte!
Bureaucratische rompslomp
De ombudsman legt het probleem ook neer bij de bureaucratie rondom alle instanties. Demissionair staatsecretaris Maarten van Ooijen (CU) heeft een plan voorgesteld om te zorgen dat mensen die iemand bij hen laten inschrijven op een woonadres niet direct worden gekort op hun uitkering. "Als jij zelf een uitkering hebt, was het tot voor kort niet mogelijk om iemand anders bij je in te schrijven op jouw adres, want dan ging je uitkering naar beneden omdat je ineens een ander huishouden bent."
Nu slapen veel dak- en thuislozen bij vrienden of familie op de bank, om in ieder geval veilig de nacht door te kunnen brengen. "En het systeem wil dan ook dat als je wilt aantonen dat je bankslaper bent, je moet aantonen dat je op zeven banken slaapt. Terwijl het voor je gezondheid beter is om in die ene auto te slapen", vertelt Van den Anker. "Het systeem, de lokettenjungle, is helemaal dol en driest geworden. Het punt is wel dat een aantal mensen die op straat leven en slapen ook makkelijk in aanraking komen met criminaliteit. In een voordelige positie, als extra geld verdienen, maar ook in een nadelige positie."