Streektaal ziel van regio die niet mag verdwijnen, zegt Groningse zangeres: ‘Als ik zeg ‘hai hai laiverd’, is het al goed’
Streektaal mag niet verdwijnen, vindt zangeres Marlene Bakker. Zij verruilde Engels voor het Gronings, de taal van haar ouders en grootouders. "Streektaal is de ziel van de streek. De taal van de liefde en verbeelding. Als streektaal verdwijnt, is wat je overhoudt een koud stukje grond", zegt Bakker in Goedemorgen Nederland op NPO 1.
Steeds minder jongeren spreken een regionale taal, waardoor talen als het Fries, Gronings en Limburgers dreigen te verdwijnen. Met een financiële investering hoopt de overheid dit te voorkomen. "Het zou heel zonde zijn als streektaal verdwijnt", vindt Bakker. "Wat houd je dan nog over?"
Bakker begon haar zangcarrière in het Engels, maar zingt haar nummers tegenwoordig uitsluitend in het Gronings, een aftakking van het Nedersaksisch. "Ik heb een poosje in Brabant gewoond, waar ik aan de Rockacademie heb gestudeerd. Daar werd ik opeens bewust van mijn eigen roots en kreeg ik enorm heimwee naar Groningen. Toen ben ik naar Ede Staal gaan luisteren, een bekende zanger uit Groningen, waar iedere Groninger graag naar luistert. Opeens begreep ik de liedjes en de teksten", zegt Bakker.
Ontvang jij al onze nieuwsbrief? Meld je hier gratis aan.
"Ik dacht: hoe mooi zou het zijn om zelf ook wat met die taal te gaan doen. Ik ben op een gegeven moment terugverhuisd naar Groningen, heb mij verdiept in het Gronings en ben ik die taal gaan schrijven. Dat was zo fijn."
'Niet het wiel opnieuw uitvinden'
Met haar Gronings repertoire tourt Bakker door heel Nederland. Niet overal worden haar teksten begrepen. "Dat maakt niet uit. Ondanks dat mensen het bijna niet of helemaal niet verstaan, raakt het ze toch. Muziek is juist een mooi middel om het Gronings, of welke taal dan ook, te laten horen aan een breed publiek en om te laten zien hoe rijk we zijn aan mooie streektalen."
Provincies en gemeenten mogen zelf bepalen hoe ze het geld investeren om streektaal in leven te houden. "Ik denk dat het heel belangrijk is dat wordt gekeken naar wat er nu al gebeurt en hoe ze daaraan een bijdrage kunnen leveren", zegt de zangeres. Ze waarschuwt dat lokale overheden niet het wiel opnieuw moeten uitvinden. "Er zijn al veel mooie initiatieven. Betrek mensen die al met het Nedersaksisch bezig zijn en betrek ook de kunstwereld."
Goedemorgen Nederland gemist? Kijk de aflevering hier terug op NPO Start.
Volgens Bakker is het overbrengen van streektaal bij uitstek iets wat de cultuursector kan doen. "Streektaal is de taal van de verbeelding, van liefde. Het valt niet te leren uit een boekje, het moet ontstaan uit een soort gevoel van herkenning. 'Mijn opa en oma spraken het ook'. Daar moet het mee beginnen, uit een vorm van liefde. Van daaruit moet je het stimuleren."'
'Jeugd pakt streektaal op'
Hoewel jongeren steeds minder in streektaal praten, ziet Bakker juist een opleving. "Mensen die op social media in streektaal berichten of muziek maken, helpen daarbij", zegt ze. Zo heeft de Groningse artiest Tammo ruim 200.000 volgers op TikTok. Hij maakt wekelijks filmpjes in het Gronings. Bakker: "De jeugd pakt streektaal op, vindt het weer tof. Maar het ligt er wel aan hoe je het aanbiedt."
Ondanks de opleving die zij ziet, is Bakker bang dat streektaal verdwijnt. Ze roept mensen op die een streektaal machtig zijn, het over te brengen op jongeren. "Als de generaties die het goed spreken het overbrengen op hun kinderen en kleinkinderen, dan blijft het bestaan. De verbinding zal er dan altijd zijn."
Bakker blijft in ieder geval Gronings spreken. "In streektaal kan je veel zeggen met weinig woorden. In het Gronings heb je de uitdrukking 'hai hai'. Dat kan je op verschillende manieren gebruiken. Als je na zware arbeid gaat zitten, kan je het zeggen, of als je iemand troost. Als ik met een vriendin spreek die iets vervelends heeft meegemaakt en ik zeg 'hai hai laiverd', dan is het al goed."