Handhaving van AI moet beter volgens de EU, de vraag is hoe

Artificiële intelligentie (AI) maakt steeds meer deel uit van ons dagelijks leven. Maar regelgeving over wat wel en niet mag is er nog nauwelijks. Laat staan handhaving, ziet tech-expert Ben van der Burg. "Met Europese wetten op het gebied van technologie zijn wij best vooruitstrevend", zegt hij in Goedemorgen Nederland op NPO 1. "Maar we handhaven dat eigenlijk niet zo goed."

Aan ChatGPT vragen om een sinterklaasgedichtje te maken is vrij makkelijk. Toch kleven er volgens Van der Burg ook nadelen aan zulke AI-platformen, die worden getraind aan de hand van algoritmes. "Omdat iedereen het kan gebruiken - honderd miljoen mensen gebruiken het per week - wordt er ook gevaarlijke software mee gemaakt, zodat ze kunnen hacken", vertelt de tech-expert. "Er wordt ook heel veel desinformatie gemaakt op een gevaarlijke manier."

Dat er gevaren kleven aan de opkomst van AI ziet ook de Europese Unie in. Daar wordt druk gewerkt aan nieuwe wet- en regelgeving. De vraag is alleen hoe die er uit moet komen te zien en hoe er moet worden gehandhaafd. Van der Burg denkt dat het zo moeilijk is, "omdat het heel erg subjectief is".

Ontvang jij al onze gratis WNL-nieuwsbrief? Meld je hier aan en blijf altijd op de hoogte!

Piramide van gevaar

De EU baseert zich op een piramide als het gaat om veiligheid, legt Van der Burg uit. Onderaan staan onschuldige platformen, zoals muziekstreamingdienst Spotify die je voorkeuren voorschotelt die gebaseerd zijn op je luistergedrag, of een spamfilter. "Dat is veilig, daar hoef je weinig aan te doen."

Bovenaan in de piramide staan zaken die gevaarlijk zijn en waar streng op gecontroleerd wordt, vertelt Van der Burg. Als voorbeeld noemt hij gezichtsherkenning. Wanneer je op straat loopt en je gezicht wordt herkend, lijkt er nog weinig aan de hand. Maar wanneer je dan door rood licht loopt, omdat er niemand op straat is en je plots een bekeuring krijgt, dan is het een heel ander verhaal. "Europa zegt: dat willen we niet hebben", aldus Van der Burg.

Er is discussie over waar je de grens mag trekken, zegt Van der Burg. "Stel je voor dat je een crimineel bent en je wordt gezocht. Mag het dan wel?", vervolgt hij. "Veel mensen zeggen dat je het dan wel moet toelaten en anderen zeggen van 'nee, je moet eerst aangeven dat ik op die plek ga controleren en dán mag het pas'. Daar is nog discussie over. Of het bij een crimineel wel mag en wat voor voorzorgsmaatregelen je doet."

Goedemorgen Nederland gemist? Kijk hier de aflevering terug op NPO Start.

Meer transparantie nodig

Europa wil aandringen op meer transparantie, zegt Van der Burg. Zo moeten bedrijven bijvoorbeeld duidelijk maken waar hun algoritmes zich op baseren. Als voorbeeld noemt hij het afsluiten van een autoverzekering die plots vijftig procent duurder is geworden. Van der Burg nam contact op met zijn verzekeringsmaatschappij. "Zij kon mij niet vertellen aan de telefoon waarom mijn verzekering vijftig procent duurder was. Dat komt doordat een algoritme allemaal criteria heeft die niet inzichtelijk zijn."

Dat moet dus anders als het aan de EU ligt. De vraag is hoe je zorgt dat mensen veilig blijven en technologie niet met ons aan de haal gaat, maar ondertussen ook zorgt dat bedrijven kunnen blijven innoveren. Volgens Van der Burg is de EU vrij vooruitstrevend als het gaat om wetten op het gebied van technologie, maar stokt het met het handhaven ervan.