Vertrekt Nederland onder leiding van Geert Wilders uit de EU? ‘Ik zie een Wilders die ik eerder heb gezien’

In zijn verkiezingsprogramma pleit PVV-leider Geert Wilders voor een vertrek uit de Europese Unie. De vraag is of de soep zo heet gegeten wordt als ze wordt opgediend, nu zijn partij de verkiezingen heeft gewonnen. "Er zijn heel veel dossiers in Nederland waarbij als je het wil veranderen, je tegen Europa aanloopt", zegt Wilders na zijn zege in Goedemorgen Nederland op NPO 1. Maar van een Nexit spreekt hij niet.

"Als het gaat om strenger asiel- en immigratiebeleid, kunnen we veel doen met het aanpassen van de Nederlandse regels, maar misschien moeten we in Europa een aantal richtlijnen aanpassen", zegt Wilders. "Het belang van Nederland loopt soms niet synchroon met het belang van mevrouw Von der Leyen (voorzitter Europese Commissie, red.)."

"Europa zal een heel belangrijke rol gaan spelen, zeker als je weer meer zeggenschap, autonomie en soevereiniteit wil krijgen, bijvoorbeeld op migratie en stikstof", zegt de PVV'er.

'Het wordt ingewikkeld'

Of Wilders nog altijd uit de EU wil is onduidelijk. De PVV-voorman - die overigens nog een coalitie moet zien te smeden - is nog altijd kritisch op de EU, maar volgens politiek commentator van De Telegraaf Wouter de Winther is hij gematigder dan voorheen. "Ik zie de Wilders die ik al eens eerder heb gezien: de Wilders uit 2010.

De verkiezingsuitzending van Goedemorgen Nederland gemist? Kijk de aflevering hier terug op NPO Start.

Destijds werd het kabinet gevormd door de VVD en het CDA, met gedoogsteun van de PVV. "De grote frustratie van de PVV in die gedoogconstructie was dat ze wel allemaal scherpe afspraken op migratie hadden gemaakt met VVD en CDA, maar dat toenmalig minister Gert Leers tegen enorme muren opliep in Europa", zegt De Winther.

"De wil van de coalitie was er wel; VVD en CDA wilden een heel eind meegaan met Wilders. Maar het viel in Brussel niet voor elkaar te boksen, vanwege al die verdragen en regels." Dat is niet veranderd, waarschuwt De Winther. "Het is alleen nog maar erger geworden. Wilders geeft alvast aan: er moet veel gebeuren in Europa, omdat de ruimte nu te klein is. Maar je ziet de bui al hangen. Het wordt echt ingewikkeld voor hem om via Europa zijn punten te bereiken."

Wilders zal proberen de macht van Brussel in te perken, denkt De Winther. "Het signaal van de kiezer is duidelijk. Daar moet je iets mee doen."

'Standpunten Wilders in strijd met Grondwet'

Volgens rechtsgeleerde Afshin Ellian moet Wilders zijn standpunten matigen, wil hij wil kiezers niet teleurstellen. Een aantal voorstellen zijn namelijk in strijd met de Grondwet, zegt hij. "Het allerbelangrijkste is de kwestie rond het verbieden van de koran. Hoe verschrikkelijk dat boek ook is, het verbieden daarvan is in strijd met de Grondwet. Terecht ook, je moet boeken niet verbieden, hoe verschrikkelijk ze ook zijn."

Ontvang jij onze nieuwsbrief al? Meld je hier nu gratis aan!

"Een ander punt is: Wilders wil dat mensen met een dubbele nationaliteit niet mogen deelnemen aan de verkiezingen. Ze mogen wel stemmen, maar geen volksvertegenwoordiger worden, van gemeenteraadslid tot Kamerlid. Dat is in strijd met Artikel 1 (Gelijke behandeling, red.) en Artikel 4 (Kiesrecht, red.) van de Grondwet", zegt Ellian.

Ook hij vraagt zich af of Wilders zijn harde lijn doortrekt. "De Wilders die ik sinds het begin van de campagne hoor, is niet de Wilders van het PVV-programma. Bovendien moeten we niet vergeten: al die maatregelen die in strijd zijn met de Grondwet, zijn niet te nemen. Dat weet Wilders ook."