Slachtoffer kruisboogschutter wil vergelding, advocaat bezorgd over GGZ: ‘Ze kon op heel bijzondere manier ontkomen’

Nederland heeft geen goed antwoord op de vraag hoe om te gaan met mensen die verward gedrag vertonen. Dat zegt advocaat Ruth Jager, die een slachtoffer bijstaat in de Almelose kruisboogzaak, in het radioprogramma Het Misdaadbureau.

Kenzo K. stak op 17 september 2021 twee vrouwen neer in zijn flat. De dodelijke slachtoffers waren zijn 70-jarige onderbuurvrouw en haar 52-jarige nicht. Het andere slachtoffer, een 33-jarige verpleegkundige die bij de onderbuurvrouw op bezoek was om haar te verzorgen, wist ternauwernood via een balkon te ontsnappen. Hangend aan de reling belde ze met 112. De verpleegkundige viel van tweehoog en lag zwaargewond op de grond toen K. met een kruisboog op haar begon te schieten.

Luister deze aflevering van Het Misdaadbureau nu terug als podcast! Tekst gaat hieronder verder. 

De rechtbank in Almelo oordeelde op basis van het rapport van het Pieter Baan Centrum dat de man volledig ontoerekeningsvatbaar was door een langdurige psychose. Er is ook gekeken of zijn drugsgebruik de psychose heeft veroorzaakt, maar volgens de rechtbank was dat niet het geval. K. kon door de ernst en de lange duur van zijn stoornis de gevolgen van zijn drugsgebruik niet overzien, redeneerde de rechtbank.

De nabestaanden van de doodgestoken vrouwen noemden het een juiste beslissing van het OM om de zaak aan het gerechtshof voor te leggen. Zij reageerden hevig geëmotioneerd en boos op het vonnis, omdat K. geen gevangenisstraf opgelegd kreeg.

‘Hij wist hoe gevaarlijk lsd voor hem was’

Volgens Jager, de advocaat van de verpleegkundige, is het een wonder dat haar cliënt het incident kan navertellen. “Ze heeft kunnen ontkomen op een heel bijzondere manier. Hij heeft nog met een kruisboog vanaf het balkon op haar geschoten.” De verpleegkundige hield “enorm veel letsel” over aan de val. “Maar het is bijzonder dat ze heeft weten te ontkomen.”

Dat de rechtbank oordeelde dat de verdachte volledig ontoerekeningsvatbaar was en daarom geen gevangenisstraf kreeg opgelegd maar tbs, hakte er ook bij de cliënt van Jager flink in. “Mijn cliënt zegt: die meneer gebruikte lsd. Hij wist hoe gevaarlijk lsd voor hem was. Hij had zichzelf al een keer met een mes in zijn buik gestoken. Hij was daardoor bijna overleden en is toen een tijd gestopt met het gebruik van lsd, maar op een gegeven moment is hij weer begonnen.”

Ontvang jij onze nieuwsbrief al? Meld je hier nu gratis aan!

“Hij wist dat hij van het gebruik van lsd gevaarlijk werd, maar hij heeft dat spul toch genomen”, beklemtoont Jager. “Dan is er de juridische redenering: als je weet dat je een gevaar kan vormen omdat je bepaalde middelen gebruikt, maar je gebruikt ze toch, dan kun je niet zeggen dat iemand volledig ontoerekeningsvatbaar geacht kan worden.”

Vergelding

Het Openbaar Ministerie eiste een gevangenisstraf van 22 jaar en ging in hoger beroep tegen de uitspraak van de rechter. Dat hoger beroep loopt nog. Volgens Jager wil haar cliënt “een stukje vergelding”. Ook zij hopen daarom dat de rechter besluit K. in hoger beroep wel tot een gevangenisstraf te veroordelen. “Op het moment dat je zegt: we rekenen het volledig niet toe, dan zeg je eigenlijk: jij draagt geen schuld aan wat er gebeurd is. Dat voelt voor mijn cliënt niet goed.”

“Wat zij hem verwijt, is dat hij toch die drugs is gaan gebruiken”, zegt Jager. “Zij zegt: als hij dat niet gebruikt had, dan was dit waarschijnlijk niet gebeurd. En ook al is het dan ‘sterk verminderd toerekeningsvatbaar’, dan kan je in ieder geval een straf opleggen.”

‘Hij is weer de straat opgestuurd’

Zeventig procent van de Nederlanders vindt dat rechters te laag straffen. Volgens strafrechter Judith Uitermark, nummer drie op de kieslijst van Nieuw Sociaal Contract, laten veel Nederlanders zich beïnvloeden door strafzaken die media-aandacht krijgen. “Zeventig procent van de Nederlanders zegt ook: ik vertrouw de rechter. Hoeveel mensen weten dat voor ernstige zaken en geweldsmisdrijven de rechter 65 procent zwaarder is gaan straffen? Ik denk dat de kennis van mensen over zaken vooral gevormd wordt door meest schokkende strafzaken die media-aandacht krijgen.”

Uitermark vindt het vooral vreemd dat de kruisboogschutter niet behandeld was, voordat hij slachtoffers maakte. “Kort voor het heftige incident is deze man al ontspoord en heeft hij zich in een politiecel verzet tegen zijn aanhouding. Hij is toen beoordeeld door de GGZ, omdat hij toen al psychotisch was.”

K. werd vervolgens beoordeeld door de crisisdienst. “Die vonden hem te gewelddadig en te onberekenbaar om bij de GGZ onder te brengen”, zegt Uitermark. “En dan stuur je dus iemand die zo gevaarlijk is maar weer de straat op. Dat is wat er is gebeurd.”

‘Enorme problemen bij GGZ’

Jager deelt “de grote zorgen over de enorme problemen bij de GGZ”. “Wat we in het nieuws horen zijn alleen de grote zaken. Deze week was ik bij een zaak over Rens, een jongen van 25 jaar die is doodgestoken in Amsterdam. Het was een ontzettend lieve kerel, hij heeft nooit een vlieg kwaad gedaan. Maar zijn bovenbuurman was psychotisch, is met een mes naar beneden gegaan en heeft in koelen bloede een eind aan zijn leven gemaakt.”

“Ik zie in mijn praktijk heel veel misdrijven die niet besproken worden op tv, maar die voortkomen uit mensen die bekend zijn bij de GGZ, bekend zijn bij de politie, die berucht zijn in hun buurt en omgeving, maar die niet de hulp en zorg krijgen die ze nodig hebben”, zegt Jager. “Ik denk dat de verdachte uit de kruisboogzaak daar een voorbeeld van is. Een probleem wat wij in Nederland hebben is: hoe gaan wij om met mensen die verward gedrag vertonen?”

Lees ook: 

Almelose kruisboogschutter alleen veroordeeld tot tbs met dwang

Door: Peter Visser