Hugo de Jonge over wooncrisis: ‘Hebben een geweldige fout gemaakt’

Demissionair minister voor Volkshuisvesting en Ruimtelijke Ordening Hugo de Jonge is verantwoordelijk voor een van de grootste kopzorgen van de kiezer: betaalbaar wonen. Tot 2030 zouden er één miljoen huizen worden bijgebouwd, maar dat loopt niet volgens plan. Veel hardwerkende Nederlanders hebben geen fatsoenlijk dak meer boven hun hoofd. "We hebben tien jaar geleden een geweldige fout met elkaar gemaakt door het ministerie van Volkshuisvesting en Ruimtelijke Ordening af te schaffen", zegt De Jonge in Op1 op NPO 1.

"We zien nu terug hoe ongelooflijk slecht het was om daarmee te stoppen. We dachten toen: Nederland is af", aldus De Jonge. "We hoopten dat de keuzes die lokaal en door marktpartijen werden gemaakt vanzelf zouden gaan leiden tot de oplossing van onze woningnood. In de ruimtelijke ordening is het daarnaast een soort van recht van de sterkste geweest."

Hard werken, geen woning

Naar schatting leven duizenden Nederlanders op dit moment in auto's, campers en bootjes omdat ze geen woning kunnen vinden. "En mensen die als vluchteling naar Nederland komen worden aan alle kanten geholpen. Daar krijg ik toch een hele bittere nasmaak van", zegt een vrouw die ondanks dat ze hard werkt toch gedwongen in een stacaravan woont. "Dan denk ik: Den Haag, waar ben je voor je eigen mensen?"

De Jonge ziet dat Nederland het hard nodig heeft dat de schaarse ruimte op "een goede en rechtvaardige manier wordt verdeeld". De demissionair minister heeft onlangs een startnota voor de ruimtelijke toekomst aangekondigd. "Alle stappen die we moeten zetten naar de toekomst, moeten we ook daadwerkelijk gaan zetten. Daar moet je nu al aan gaan werken. We doen dan natuurlijk met de enorme demografische groei in het achterhoofd. Daardoor zal veel verstedelijking plaats moeten vinden." De Jonge stipt ook het grip krijgen op migratie aan als belangrijk punt.

Tekst gaat verder onder de X:

Verkiezingsdebat

Volgens de Volkshuisvestingminister gaat het in het verkiezingsdebat teveel over de verdeling van schaarste in sociaaleconomisch opzicht, maar nooit over schaarste qua ruimte. Daarom pleit hij ervoor om buiten de Randstad te gaan bouwen. "Toen ik startte gingen we voor het eerst weer aan volkshuisvesting doen. Toen hebben we zeventien grootschalige locaties binnen en buiten de Randstad aangewezen. Daar zal het gaan lukken om tot 2030 een kleine 300.000 woningen te bouwen." De Jonge zegt daarnaast dat het moet lukken om na 2030 nog eens 300.000 woningen bij te bouwen.

"Nu zullen we al de nieuwe woningbouwlocaties moeten aanwijzen tussen 2030 en 2040", aldus De Jonge. "Hadden ze dat maar tien jaar geleden gedaan. Dan hadden we nu met zijn allen veel makkelijker kunnen bouwen, omdat de bouwstroom dan continu zou zijn ingericht."

Dat we niet met zijn allen op een kluitje in de Randstad kunnen wonen is de primaire oorzaak om ook voor Noord-, Oost- en Zuid-Nederland te kiezen voor bouwlocaties, zegt de demissionair minister. "Maar mensen moeten daar wel naartoe kunnen komen en werken. Dat betekent dat je integraal naar die gebiedsontwikkeling moet kijken." Hij noemt de aanleg van de Lelylijn als voorbeeld, een nieuw te realiseren spoorlijn die de Randstad eenvoudig met het noorden van Nederland moet verbinden.

Wederombouw

Volgens De Jonge is de woonopdracht die hij nu voor de kiezen krijgt vergelijkbaar met de opdracht die Nederland had na de Tweede Wereldoorlog. "De opdracht is dus heel groot, omdat er naast de demografische groei nog veel meer aan de hand is. Er is een enorme landbouwtransitie gaande en daarnaast willen we naar een circulaire economie toewerken. De biodiversiteit beschermen vraagt ook om enorm veel ruimte, maar we leven maar in een klein land." De demissionair minister vindt dat Nederland moet beseffen dat het een enorme klus is om te klaren.

Te lage rente

Volgens De Jonge is de wooncrisis ook het gevolg van een te lage rente. "Daardoor hebben projectontwikkelaars gedacht: als we nou huizen gaan programmeren die vier ton of meer waard zijn, kunnen mensen met een normaal salaris dat prima betalen omdat die rente zo laag is. En nu de rente stijgt, zie je dat de geprogrammeerde huizen steeds moeilijker verkocht worden."

"Wat we daarnaast de afgelopen jaren veel te weinig hebben gedaan is betaalbare woningen bouwen", stelt De Jonge. "Deze woningen worden niet meer verkocht omdat de rente is gestegen. De rente is alleen helemaal niet zo hoog, die is 4 á 5 procent, dat is heel lang zo geweest. Mensen zijn alleen gewend geraakt aan deze veel te lage rente." Hij pleit om veel meer te gaan bouwen voor middeninkomens en sociale huurwoningen.

Verlaat De Jonge het Binnenhof?

Of De Jonge na de verkiezingen doorgaat in de politiek is nog onduidelijk. Hij zegt nog geen beslissing genomen te hebben. "Ik ben twee periodes wethouder geweest en nu twee periodes minister. Het zou dus heel goed kunnen dat ik wat anders ga doen."