Escaleert het in het Midden-Oosten na aanval van VS op Iraanse doelen? ‘Vietnam begon ook in het klein’

De VS heeft afgelopen nacht Iraanse doelen in Syrië aangevallen uit zelfverdediging. Amerikadeskundige Willem Post vreest voor verdere escalatie als dit zo doorgaat. "In Vietnam begon het ook in het klein", zegt hij in Goedemorgen Nederland op NPO 1.

Het Amerikaanse leger heeft in de nacht van donderdag op vrijdag luchtaanvallen uitgevoerd op Syrië. De aanval was gericht op Iraanse opslagplaatsen voor wapens en munitie die worden gebruikt door onder meer de Iraanse Islamitische Revolutionaire Garde. Dat meldt het Pentagon.

De VS beroept zich in de aanval op het recht op zelfverdediging. Amerikaanse minister van Defensie Lloyd Austin verklaart: "Deze precisie-zelfverdedigingsaanvallen zijn een reactie op een reeks van minstens zestien aanhoudende en grotendeels mislukte aanvallen op Amerikaans personeel in Irak en Syrië die vanaf 17 oktober plaatsvonden."

Waarschuwing aan Iran

Joe Biden heeft goedkeuring gegeven voor de aanvallen. In een persconferentie van woensdag waarschuwde de Amerikaanse president zijn Iraanse evenknie Ali Khamenei dat als hij aanvallen bleef uitvoeren op Amerikaanse soldaten, Amerika zou reageren. Biden voegde eraan toe dat het "niks met Israël te maken heeft".

"Hier zit de Amerikaanse zorg achter dat het niet verder moet escaleren. Zo moet je deze aanval zien, als een waarschuwing aan Iran. Het is een recht op zelfverdediging", zegt Post. Dat heeft ook te maken met allerlei Amerikaanse militairen die actief zijn in het Midden-Oosten. Zo lopen in Irak 2500 Amerikaanse militairen rond en in Syrië 900. "En met de vliegdekschepen in de Middellandse Zee is er een drijvend leger bij gekomen."

Verdere escalatie

Of Iran het als een waarschuwing ziet om de boel niet verder te laten escaleren is nog maar de vraag. Iran heeft gezegd te reageren als Amerika Israël blijft steunen op de manier hoe dat nu gaat. "Dan kun je aan terroristische aanslagen denken of Hezbollah dat gesteund wordt door Iran. Het is hartstikke gevaarlijk, maar je kunt ook niet accepteren dat elke dag een Amerikaanse basis wordt aangevallen."

Post verwacht dat de Amerikaanse presentie alleen maar groter wordt in het Midden-Oosten als dit conflict zich blijft ontwikkelen. "Ik wil geen Vietnam-scenario schetsen. Toen begon het ook allemaal in het klein en uiteindelijk waren daar heel veel Amerikaanse militairen. Met alle vliegdekschepen erbij praat je al over tienduizenden militairen in die regio. Een echte escalatie hoeft maar te ontstaan en dan moet Biden voor de veiligheid van zijn mensen opkomen."

'Iran kan twee dingen doen'

Hoogleraar aan de Nederlandse Defensie Academie Martijn Kitzen schetst het beeld dat Iran, na de luchtaanvallen van de VS, twee dingen kan doen. "Het signaal negeren en verdergaan met zijn eigen strategie. Of echt reageren op dit signaal en verder escaleren om te kijken hoe ver de VS wil gaan."

Tekst gaat verder onder X

Kitzen ziet rondom Europa heen "steeds meer instabiliteit" ontstaan. Hij doelt onder meer hoe het nu in het Midden-Oosten eraan toegaat, de oorlog in Oekraïne of de onrust in de Sahel in Afrika. "Dat gaat effecten hebben op ons in Europa."