Aardappeltelers boos op minister: ‘Utopie om te denken dat je in oktober je aardappelen kunt oogsten’

Aardappeltelers in Nederland zijn boos op demissionair minister Adema van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit. Het ministerie verwacht dat de telers hun aardappels rooien voor 1 oktober. Zo niet, dan mogen ze volgend jaar minder mest uitstrooien op het land. Teler en tevens bestuurslid bij LTO Pieter Evenhuis zegt in Goedemorgen Nederland op NPO 1: "Het is een utopie dat je in oktober je aardappelen kunt oogsten".

Evenhuis heeft ruim 800 voetbalvelden aan aardappels in de bodem. Toch weigert hij om aan de eisen van de minister te voldoen en start pas over drie weken met rooien. "Normaal oogsten wij de hele maand oktober, dat is onze oogstmaand", zegt hij. "Die aardappel kun je niet zo veel vervroegen dat wij voor oktober klaar kunnen zijn."

De datum van 1 oktober is werd dit voorjaar al vastgelegd, maar zelfs toen wisten de boeren al dat dit onuitvoerbaar is. Andries Middag, directeur bij de Vereniging voor de Aardappelverwerkende Industrie, vindt de regeling ondoelmatig. "Hij doet niet wat hij zou moeten doen: de verbetering van de waterkwaliteit", zegt hij.

Het idee is dat door eerder te rooien de waterkwaliteit wordt verbeterd en er minder stikstof vrijkomt. Onzin, vindt Middag. "Er is een zogenaamde commissie van deskundigen en die hebben in al hun deskundigheid gezegd dat de meeste aardappelen in juli en augustus al geoogst worden. Waar ze dat op gebaseerd hebben weet ik niet." Hij verwacht dat op 1 oktober 85 procent van alle Nederlandse aardappelen nog in de grond zullen zitten.

Voedselkwaliteit

Als alle aardappels voor 1 oktober worden gerooid, zal dat niet ten goede komen aan de voedselkwaliteit, meent boer Evenhuis. Op zich zijn de aardappels qua formaat redelijk voldoende, maar zou die binnen een week moeten zijn verwerkt. "Het velletje wrijf ik er zo af en dat gebeurt ook als wij ze oogsten. Dan loopt de aardappel leeg en is hij verrot en dus niet houdbaar", zegt Evenhuis. De verwerkende industrie werkt het hele jaar door, zegt hij. Een deel van de oogst gaat daarom direct naar de fabriek toe, maar een groter deel blijft makkelijk tot volgende zomer nog in de schuur liggen en wordt pas in de loop van het seizoen geleverd.

Tekst gaat verder onder de X:

Als de aardappelboer er toch voor kiest om de aardappels nu uit de grond te halen, dan vraagt Evenhuis zich af welke prijs ervoor zal worden betaald. De aardappels zijn kleiner van stuk en minder in kwaliteit. "Als het minder groeit zal de prijs omhoog moeten om er voor mij een rendement uit te kunnen halen. Dat frustreert wel ja. Vooral als het een regel is waar je aan zou kunnen voldoen, maar we wisten in mei al dat het niet lukt." Wanneer de prijs bij de boer dus lager uitvalt, zal de consument dat uiteindelijk in de portemonnee gaan voelen.

Alternatief is er wel

Het is niet zo dat er onwil heerst bij de aardappeltelers. "Wij willen best dat op het moment dat het gewas eruit is, direct erna een vanggewas inzaaien", zegt Evenhuis. "De voedingsstoffen en stikstof die de aardappel niet heeft kunnen opnemen, die neemt het vanggewas op. Het wordt ongeveer een halve meter hoog. Volgend jaar voor we een nieuw gewas gaan telen, vernietigen we het vanggewas en de stikstof die de plant heeft opgenomen komt langzaamaan weer vrij in de volgende jaren, zodat die niet uitspoelt, maar in het gewas blijft."

Middag benadrukt dat er al langer onderzoek wordt gedaan en zijn vakvereniging ook een alternatief heeft onderzocht dat zowel goed is voor de waterkwaliteit, als voor de boer. Dat onderzoek werd in mei 2023 openbaar gemaakt. "Ik weet niet waarom dat nog niet is gelezen, maar ik weet wel dat het in een vrij laat stadium openbaar werd. En dat heeft denk ik wel meegespeeld", verzucht hij. "Op een gegeven moment was er een koers gekozen door de ambtenaren en de politiek en daar zijn ze niet meer van afgeweken. De minister heeft toegezegd dat hij met ons mee wil om met een alternatief naar Brussel toe te gaan. In die zin hebben we er goede hoop en vertrouwen in dat het volgend jaar goed zal gaan."

Motie BBB en SGP aangenomen

Op dinsdagmiddag werd bekend dat een voorstel van BBB en SGP is aangenomen in de Tweede Kamer, waarmee de boeren twee weken later hun gewassen mogen oogsten. Of dit ook voldoende gaat zijn moet daarentegen nog blijken.