Is het Europese asielsysteem doodziek? ‘Inefficiënt en onmenselijk’

Het asielbeleid in Nederland is volgens professor Ruud Koopmans niet in orde. Daarover schreef hij het boek ‘De Asielloterij’. Hij vindt dat er van alles moet veranderen in het beleid. Een van de problemen is volgens hem dat wanneer mensen in Europa zijn, er nog tegen kan worden gedaan. “Daarom moet je aan de buitengrenzen het verschil maken”, vertelt hij in WNL op Zondag. 

Het Italiaanse eiland Lampedusa werd deze week overspoeld met migranten. Volgens Koopmans betekent dat vooral “dat we grip op de instroom over de Europese buitengrenzen moeten krijgen”. Hij stelt dat de mensen die nu op Lampedusa komen vooral West-Afrikaanse mannen zijn uit landen als Ivoorkust en Ginea. Die willen ook weer verder naar Noordwest-Europa, en dus ook naar Nederland.

Volgens Koopmans lukt het niet alleen door op Europees niveau met elkaar in te stemmen. Hij vindt dat er ook buiten Europa met landen moet worden gepraat om te voorkomen dat mensen de oversteek maken. “Dat is de enige manier. We hebben nu een onmenselijk systeem waar we van mensen verlangen dat ze minstens duizenden euro’s investeren om de weg naar Europa te maken.” Daarnaast zijn er volgens hem risico’s om te overlijden, beroofd te worden, of om verkracht te worden. “Er is zelfs slavernij in de Sahara in landen als Libië.”

Uiteindelijk maakt het volgens hem dan niet meer uit of de mensen een vluchteling zijn, of niet. “De meeste mensen die op Lampedusa zitten zullen uiteindelijk geen vluchteling zijn, maar economisch migrant en kunnen toch blijven.” Het systeem is volgens hem inefficiënt én onmenselijk.

Doorsturen naar ander ‘derde land’

Een oplossing voor het probleem zou kunnen zijn om mensen wanneer ze aankomen gelijk door te sturen naar een ‘derde land’, vertelt de professor. “Dan moet het natuurlijk wel gegarandeerd zijn dat dat derdeland ook een eerlijke asielprocedure biedt voor degenen die dat willen.”

Luister de hele uitzending van WNL op Zondag terug:

Afspraken met andere landen

Landen als Denemarken en Groot-Brittannië proberen nu zulke afspraken te maken met Rwanda. Maar dat verhaal heeft ook haken en ogen. Denemarken en Groot-Brittannië kunnen namelijk soort soort afspraken maken,  “omdat ze niet aan het gemeenschappelijke Europese asielstelsel deelnemen”.

Opt-out

Volgens VVD-leider Dilan Yeşilgöz heeft de VVD verschillende ideeën over de asielinstroom. Bijvoorbeeld het plan om wanneer mensen niet mee willen werken aan hun terugkeer, dat ze worden vastgezet en worden gedwongen. Maar er is ook een plan om wanneer niets lukt de Schengen weer in te voeren en grenscontroles te doen. Mocht dat allemaal niet lukken, dan wil de VVD opt-out bedingen bij de Europese Unie.

Yeşilgöz vertelt dat een opt-out een realistische optie is, maar dat daarvoor wel de medewerking van andere Europese landen nodig is. “Op het moment dat je die instroom niet beheersbaar krijgt, heb je inderdaad mensen die gevaarlijke tochten ondernemen en waarvan je zegt: zie maar of je het zelf levend tot Europa redt. Dan zien we daarna wat je doet en als je hier eenmaal komt dan eindig je misschien op het gras in Ter Apel”, vertelt ze. Yeşilgöz vindt dat niet de manier hoe we met vluchtelingen om zouden moeten gaan.

Wat te doen met overlastgevers?

Het opsluiten van overlastgevers is iets wat in Nederland niet zomaar mag. Volgens Yeşilgöz zijn er die overlastgevers vaak geen echte vluchtelingen, maar mensen die ook niet worden teruggenomen door het eigen land. Zij veroorzaken vaak overlast in verschillende gemeentes in Nederland. Volgens Yeşilgöz is er wel iets wat je daaraan kunt doen.

Wanneer de overlastgevers meerdere misdrijven plegen kun je het stapelen in dossiers, vertelt Yeşilgöz. Ze stelt dat er in het afgelopen jaar veel stappen zijn gezet in het bijhouden van die dossiers, “maar we zijn daar nog lang niet mee klaar. Het moet echt doorgepakt worden en zorgen dat dit in alle gemeentes op dezelfde manier wordt gedaan.”

Afspraken aan de buitengrenzen

Maatregelen nemen is volgens Koopmans echt lastig wanneer de mensen al in Europa zijn. “Daarom moet je aan de buitengrenzen het verschil maken.” Daarna wordt het steeds moeilijker. Ondanks dat Rutte zicht bezighield met het vormen van een Tunesiëdeal, is er nog steeds niets veranderd. “Dat is een kwestie van te snel en niet goed onderhandeld”, reageert Koopmans. Hij verwijst naar de overeenkomst met Turkije in 2016 die wel goed werkte.

Hij snapt dat het een lastig thema is, “maar als het gaat om politieke oplossingen vinden, dan had die dertien jaar dat de VVD in de regering was, beter kunnen gebruiken dan nu het geval is geweest”.

Yeşilgöz reageert dat de VVD met de Turkijedeal heeft laten zien dat wanneer je afspraken maakt die het verschil kunnen maken, “dat het ook echt wat uitmaakt voor die mensen zelf, voor Europa en voor Nederland”.

Verkiezingsprogramma’s

Een aantal verkiezingsprogramma’s noemen cijfers van het aantal vluchtelingen dat ze willen opnemen. Zo zegt de BBB 15.000 duizend. Maar die programma’s zeggen volgens Yeşilgöz niet wat er gebeurt als je die grens hebt bereikt. “Want ons systeem is nog steeds zo dat als er daarna mensen voor de deur staan, dat je ze nog steeds binnen moet laten.”

Ze vindt dat je ook met elkaar moet afspreken wat er moet gebeuren als een maximum is bereikt en het uit de hand loopt . “Je zou kunnen kijken waar COA en IND op is ingericht. Wat zijn dat voor plekken en wat kunnen we dan aan als land?”

‘Een getal noemen is makkelijk, maar en dan?

Hoeveel de VVD dan wil opnemen, dat kan Yeşilgöz niet vertellen. “Ik vind het belangrijker om uit te leggen: wat doe je vervolgens met mensen.” Ze stelt dat het in ieder geval duidelijk is dat de instroom die er nu is, te veel is. “Ik vind het belangrijk om met concrete maatregelen te komen waarop ik dat kan bereiken en ook waar kan maken. Een getal noemen is makkelijk, maar en dan?” De VVD staat er daarmee, kijkend naar andere partijen, relatief alleen voor, aldus Yeşilgöz.

Sommige partijen hebben opgeschreven hoeveel asielzoekers ze willen opnemen, maar VVD-leider @DilanYesilgoz zegt: "Een getal noemen is makkelijk, maar en dan?" Ze zegt dat de instroom naar beneden moet en stelt dat de VVD met concrete maatregelen relatief alleen staat. #WNL pic.twitter.com/wjcnbjjUmO

— WNL Op Zondag (@WNLOpZondag) September 24, 2023

Lees meer:

Dem. Justitieminister Dilan Yesilgöz: ‘Wij halen actief geen Nederlandse IS-strijders op’

Door: Redactie