Provincies zijn bang voor stilstand: ‘Verklaar stikstof niet controversieel’

Met de val van Rutte IV verkeren de provinciebesturen in onzekerheid. Welke onderwerpen worden controversieel verklaard door de Tweede Kamer en welke niet? Bij Haagse Lobby op NPO Radio 1 roepen vier gedeputeerden op om nu juist door te pakken. "Als dat allemaal weer op slot gaat, dan kunnen we als provincies niet verder met die aanpak", reageert VVD-gedeputeerde in Zuid-Holland Jeanet Baljeu.

Elke provincie heeft zo zijn eigen hoofdpijndossiers, maar alle gedeputeerden zijn het erover eens: het Rijk moet nu doorpakken, want anders staan de provincies opnieuw stil met alle gevolgen van dien. "Er speelt gewoon zo veel", reageert de Gelderse gedeputeerde Peter Drenth (CDA). "Ooit hadden we een wijze heer genaamd Thorbecke en die zei: je hebt gemeentes nodig, provincies nodig en het Rijk nodig. Als een van die drie buiten werking is, dan heb je gewoon een probleem en dat hebben we nu."

Volgens Baljeu hebben de gemeenten, provincies en waterschappen een oproep gedaan aan de Eerste en Tweede Kamer om op de grote hoofddossiers door te gaan. "En ook zeker om de gelden die daarbij nodig zijn voor stikstof, de woningbouw versnellen en allerlei andere vraagstukken beschikbaar te houden voor de provincies." Zij vreest dat wanneer de boel op slot gaat, omdat er dossiers controversieel worden verklaard, de provincies niet meer verder kunnen.

Vertrouwen in de politiek neemt af

Friesland-gedeputeerde Femke Wiersma (BBB) vertelt dat de hele stikstofdiscussie al sinds 2019 vrij stroef verloopt. "In Friesland liggen er heel veel vergunningaanvragen op de plank waar we het op dit moment gewoon niets mee kunnen." Ook zij hoopt dat er geld vanuit het Rijk kan komen "om stappen te zetten op dit beleidsterrein".

Gedeputeerde voor de provincie Overijssel Martijn Dadema (GroenLinks) is het daarmee eens. Door wederom dossiers in de ijskast te leggen "doet dat echt wat met het vertrouwen in de politiek". Het helpt volgens hem niet om de boel stil te leggen. "Ik hoop dat de Kamer het naar zich toetrekt en zegt: wij zijn het hoogste orgaan in dit land en op een aantal belangrijke dossiers blijven we gewoon stappen zetten en zoeken we meerderheden op andere manieren dan in het verleden."

Drenth roept de Tweede Kamer op om het belang van de Nederlanders goed voor ogen te houden. "Er is enorm veel onzekerheid. Ga nu door met het op orde krijgen van innovaties", zegt hij. Hij roept op voor meer duidelijkheid naar de burgers over de stappen die moeten worden gezet. "Ik zie honderdduizenden mensen in het landelijk gebied en in de steden anders economisch, maar ook maatschappelijk compleet met de vingers tussen de deur komen. Laat dat niet gebeuren."

Beluister de hele aflevering nu terug als podcast:

Uitvoeringsfase doorpakken

Veel provincies zitten momenteel in de uitvoeringsfase van tal van plannen, zegt Baljeu. "We hebben de afgelopen jaren heel veel gediscussieerd over stikstof en woningbouw. Daar moesten heel veel plannen voor worden gemaakt en die liggen er nu", zegt de VVD'er. "In de uitvoeringsfase moeten we in de regelgeving en financieel worden geholpen door het Rijk. Die uitvoering is nu cruciaal, want daarmee kunnen we laten zien dat we het kunnen regelen in de politiek."

Alle provincies hebben inmiddels hun eerste plannen ingediend voor het transitiefonds, ook wel stikstoffonds genoemd. Dadema vertelt: "Wij hebben als Overijssel meer dan 400 miljoen gevraagd, we zullen niet alles krijgen, maar we hebben het wel nodig." Hij kan zich voorstellen dat het Rijk niet alles zomaar vrijgeeft, "maar laat in ieder geval de provincies in 2020-2024 aan de slag gaan met die eerste tranche. En dat gaat niet alleen om het geld, maar ook dat het Rijk de ruimte geeft om lokaal op zoek te gaan naar oplossingen."