Klimaatactivisten voor de rechter gedaagd: verdacht van opruiing

Acht klimaatactivisten die worden verdacht van opruiing staan woensdag voor de rechtbank in Den Haag. De activisten riepen op sociale media andere mensen op om mee te doen aan de A12-blokkade van Extinction Rebellion op 28 januari. Het blokkeren van de snelweg is strafbaar, stelt het Openbaar Ministerie, en "gevaarlijk en ontwrichtend".

Extinction Rebellion heeft de Utrechtsebaan, zoals dat stuk A12 in Den Haag heet, inmiddels zeven keer geblokkeerd. De snelweg ligt tussen de tijdelijke Tweede Kamer en het ministerie van Economische Zaken en Klimaat. De klimaatactivisten demonstreren met de blokkades tegen subsidies aan de fossiele industrie.

Oproepen tot blokkade A12

De acht klimaatactivisten die woensdag terecht staan, werden in januari aangehouden voor opruiing en kregen van het OM een gebiedsverbod voor dat stuk van de A12. In februari oordeelde de rechtbank in Den Haag dat het gebiedsverbod voor drie van de acht klimaatactivisten onterecht was, omdat zij de openbare orde nog niet hadden verstoord op het moment dat het OM het gebiedsverbod oplegde. Bij de andere vijf was het wel terecht, vond de rechter, omdat zij ook hadden opgeroepen voor blokkades van Extinction Rebellion die al hadden plaatsgevonden.

Het OM verlengde het gebiedsverbod van deze vijf activisten na drie maanden, maar daar was de rechter het niet mee eens. De rechtbank zag niet in waarom verlenging noodzakelijk was en noemde dit buitenproportioneel. Inmiddels mogen alle acht de activisten dus weer op de Utrechtsebaan komen.

In de rechtbank waren beelden te zien van activisten die de A12 overstaken in november vorig jaar. Daarop is te zien hoe klimaatactivisten voor auto's gaan staan, zodat ze niet meer door kunnen rijden. Het OM noemt het gevaarlijk en een belangrijke reden voor de vervolging tot opruiing. De activisten vinden dat de beelden vertekenend zijn. "We bereiden de blokkades altijd heel goed voor en dit is het enige incident dat het OM kan tonen", zegt een van de verdachten. Hij noemt het een ongelukkige gang van zaken. Bovendien vinden de activisten dat de gemeente Den Haag de demonstraties zou moeten faciliteren, zodat onveilige situaties niet kunnen voorkomen.

XR: 'Vreedzame demonstratie'

Extinction Rebellion benadrukt dat de blokkades vreedzame demonstraties zijn. Een van de acht activisten die terecht staat, is acteur Sieger Sloot. "Zal een mogelijke veroordeling een afschrikwekkende functie hebben? Zal ik het daarmee nooit meer doen? Absoluut niet", zegt hij over de rechtszaak. Extinction Rebellion heeft al aangekondigd vanaf 9 september elke dag de A12 te gaan blokkeren. Sloot zegt dat hij daar ook weer wil aansluiten.

De gemeente Den Haag wijst er net als het OM op dat het blokkeren van wegen niet is toegestaan. Burgemeester Jan van Zanen wil dat de acties plaatsvinden op het Malieveld, maar daar hebben de activisten geen gehoor aan gegeven.

'Surrealistisch'

Sloot noemt het "surrealistisch". Een andere verdachte wijst er woensdagochtend in de rechtbank in Den Haag op dat honderden mensen op sociale media opriepen om naar de A12-blokkade van Extinction Rebellion te gaan.

Weer een andere verdachte laat zien dat hij bij zijn oproep op Twitter ook een bericht van Urgenda-directeur Marjan Minnesma had geretweet. In dat bericht roept ze haar duizenden volgers ook op om naar de A12 te gaan voor de demonstratie van Extinction Rebellion. "Waarom zit Minnesma dan niet bij ons als verdachte?" vraagt hij zich af. Toch staan de klimaatactivisten nog steeds achter hun boodschap. Ze benadrukken dat ze de demonstraties tegen fossiele subsidies noodzakelijk vinden.

"Het is een zaak tussen leven en dood", zegt een van de verdachten. "We zitten in een klimaatnoodtoestand. Daarom demonstreren we op deze plek." Extinction Rebellion heeft de Utrechtsebaan, zoals dat stuk van de A12 in Den Haag heet, inmiddels zeven keer geblokkeerd. De weg ligt tussen de tijdelijke Tweede Kamer en het ministerie van Economische Zaken en Klimaat in. Ze willen dat de overheid geen subsidies meer geeft aan fossiele bedrijven.

Ook zeggen ze dat klimaatverandering de veiligheid van mensen wereldwijd in gevaar brengt. Ze wijzen naar overstromingen, droogte en de hitte op dit moment in Zuid-Europa. Sloot vult aan dat de klimaatactivisten dus "inderdaad zo wanhopig zijn" dat ze een risico lopen om de weg te blokkeren. "Natuurlijk hebben we ook nagedacht over op andere plekken demonstreren", zegt hij. "Maar het heeft geen zin om op het Malieveld te gaan staan." Ook andere activisten benadrukken dat, omdat "op het Malieveld geen media-aandacht is".

Protest bij de rechtbank

Ongeveer twintig aanhangers van Extinction Rebellion staan woensdagochtend voor de rechtbank in Den Haag in solidariteit met acht klimaatactivisten die terechtstaan voor opruiing. Ze hebben spandoeken bij zich met daarop: "Bescherm ons demonstratierecht."

Een andere aanhanger heeft papieren blaadjes bij zich waarop staat: "Als jouw vrijheid van meningsuiting botst met de belangen van de fossiele industrie." Met de blokkades van de A12 demonstreert Extinction Rebellion tegen subsidies aan de fossiele industrie.

Ook in de zittingszaal zijn tientallen medestanders aanwezig om de zaak te volgen.