Is het einde van Rutte IV in zicht? ‘Wie heeft nog vertrouwen in dit kabinet?’

Gisteren hielden VVD, SP en ChristenUnie hun congres. Bij de VVD ging dat er hard aan toe. Mark Rutte wil koste wat kost het kabinet niet laten vallen. “We zijn onvermoeibaar”, zei de partijleider enigszins getergd tijdens de Liberale Open Dag van de VVD. Voormalig CDA-staatssecretaris Mona Keijzer snapt die ergernis van Rutte wel, zegt ze bij WNL Op Zondag.

Keijzer die zelf ruim tien jaar in Den Haag rondliep zegt over Rutte: “Hij is getergd omdat hij zich realiseert dat op dit onderwerp de kluit belazerd wordt.” Keijzer stelt dat de asielwet op zichzelf is gebouwd uit hele goede uitgangspunten die in internationale verdragen zitten, maar dat juist daardoor het kabinet bemoeilijkt wordt om er iets aan te kunnen doen.

Henk Kamp zei afgelopen week bij het WNL-programma Sven Op 1 dat we desnoods de verdragen zouden moeten opzeggen, maar daar voelt Keijzer niet meteen iets voor. “Dat klinkt dan zo resoluut. Ik denk dat je die kant op moet, maar dat wil niet zeggen dat je de beschaving die in die verdragen zit loslaat. Je zult alleen veel eerlijker moeten zijn over wat nodig is om hier iets aan te doen.”

‘Kijk ook naar de gevolgen-ethiek’

Volgens Keijzer moet het kabinet naast de principe-ethiek die hier speelt – elke migrant is een mens – ook kijken naar de gevolgen-ethiek. “De grote verliezers van dit beleid zijn bijvoorbeeld de Nederlandse jeugd die moet concurreren op de woningmarkt, maar vergis je ook niet in die vluchtelingen die nu in een soort rad van fortuin stappen en sterven op de Middellandse Zee, maar ook op het effect waar ze vandaan komen”, zegt ze. “Alle sterke slimme jonge mensen komen hiernaartoe. Het is een braindrain daar.”

Onderwijsminister Robbert Dijkgraaf (D66) reageert dat het kabinet integraal kijkt hoe er met migratie moet worden omgegaan. “Dat is dus ook studie en werk”, zegt hij. “We zien allemaal de urgentie en de problemen die het veroorzaakt. Ik heb ook vaak gesprekken in regio’s waar ze zeggen dat ze de faciliteiten niet meer overeind houden.” Dijkgraaf pleit ervoor dat Nederland ook naar het totaalplaatje kijkt en wat migratie ook aan positieve effecten met zich mee kan brengen voor het land.

Beluister de hele aflevering nu terug als podcast:

Beloftes komen niet uit

Media-ondernemer Sjuul Paradijs merkt op dat Rutte zes maanden eerder op het vorige partijcongres ook al dergelijke beloftes deed om de asielcrisis aan te pakken. Dat resulteerde in de spreidingswet, maar in de praktijk is daar volgens kritische partijleden van de VVD nog niks mee gebeurd. “Rutte heeft heel veel beloofd in de afgelopen twaalf jaar en er is vaak niets van terecht gekomen.”

Volgens Paradijs is Rutte een machtspoliticus die na twaalf jaar aanvoelt dat de macht aan het afbrokkelen is op alle dossiers. “Er zijn ooit beloftes gedaan om te zorgen dat de armoedeval gaat verdwijnen. Er zijn beloftes gedaan over belastingverlaging, vermindering van belastingdruk en dat is allemaal niet gerealiseerd”, zegt hij. “Het excuus is: ja we zitten in een coalitie, maar de achterban van de VVD begint het niet meer te geloven. Dat is dramatisch voor Rutte.”

Paradijs denkt dat dit het einde gaat betekenen van kabinet Rutte IIV. “Het kabinet is intrinsiek al helemaal verkeerd van start gegaan. Met die lange kabinetsformatie, met het rare regeerakkoord, dat knellende klimaatbeleid wat er is en waar ondernemers hor en dol van zijn geworden.” Hij vraagt zich hardop af wie er nog vertrouwen heeft in dit kabinet.

‘Bescheiden overheid nodig’

Dijkgraaf stelt dat er meer problemen spelen in Nederland die door de bevolking op het bordje van het kabinet worden gelegd. “Dat is dat heel ingewikkeld proces met eindeloos met elkaar praten, heel veel overleggen, slechte koffie en kleine zaaltjes. Dat is de boodschap die we ook naar het land toebrengen.” Hij zegt dat dit kabinet bestaat uit centrumpartijen die er op deze manier dus samen uit moeten komen. “Niet omdat we dat zo gewend zijn, maar omdat we denken dat we dan betere oplossingen krijgen. En dat is een belangrijk signaal, denk ik, in een wereld waar heel veel landen een andere methode kiezen.”

Keijzer stelt dat er in Den Haag tal van mensen zitten met goede bedoelingen, maar dat de situatie inmiddels behoorlijk is vastgelopen. “Maakbaarheid, bemoeizucht, digitalisering, lijdt tot wetgeving waar mensen gek van worden en die onuitvoerbaar zijn. Wat we nodig hebben is een bescheiden overheid die gaat kijken: moeten we ons echt wel overal mee bemoeien?”

Lees ook:

Minister Dijkgraaf: ‘Slavernijverleden moet betere rol hebben in onze samenleving’

Door: Matthijs Meulblok