Seksueel grensoverschrijdend gedrag in vrouwengevangenis Nieuwersluis

Gedetineerde vrouwen in de gevangenis in Nieuwersluis (Utrecht) zijn slachtoffer van structureel niet-integer gedrag, waaronder seksueel wangedrag, vanuit het personeel. Dit is de conclusie van de Inspectie Justitie en Veiligheid na onderzoek binnen de penitentiaire inrichting. Het gaat om seksueel getinte opmerkingen van medewerkers richting de gevangenen, maar ook om tongzoenen, orale bevrediging en relaties tussen medewerkers en gedetineerden. Ook zou er worden gepest, geschreeuwd en gescholden.

De bevraagde vrouwen zeiden angst te hebben om melding te maken van het gedrag. “Ze zijn bang niet te worden geloofd of er nadeel van te ondervinden door bijvoorbeeld overplaatsing naar een andere gevangenis. Als gedetineerden wel meldingen durfden te maken, werden die niet altijd serieus genomen. Er werd soms niets mee gedaan terwijl op alle meldingen actie moet worden ondernomen”, aldus de Inspectie.

Uit het onderzoek blijkt ook dat tussen medewerkers onderling sprake is van roddelen en discriminerende en seksistische opmerkingen. Medewerkers durven zich niet allemaal uit te spreken, onder meer omdat ze al lang samenwerken of elkaar in privétijd zien.

Seksueel grensoverschrijdend gedrag

De mate en frequentie van het niet-integere gedrag is niet onderzocht, maar de Inspectie wijst erop dat na bevraging van 66 medewerkers en gevangenen het beeld is ontstaan dat het niet om iets incidenteels gaat. Het is een “voortdurende en urgente situatie”.

“Er heerst een cultuur die het mogelijk maakt dat gevangenismedewerkers niet-integer gedrag vertonen, waaronder seksueel grensoverschrijdend gedrag. De leef- en werkomgeving is er niet veilig genoeg. Niet voor gedetineerden, niet voor medewerkers’’, zegt inspecteur-generaal Esther de Kleuver van de Inspectie.

Aanwezigheid vrouwelijke gevangenismedewerker

De Inspectie wil dat snel actie ondernomen wordt. Zo wordt aanbevolen aan de PI dat op elke afdeling gedurende het dagprogramma minstens één vrouwelijke gevangenismedewerker aanwezig is. De Dienst Justitiële Inrichtingen (DJI) wordt gevraagd een meldpunt in te richten waar vrouwelijke gedetineerden terecht kunnen zonder medeweten van afdelingspersoneel. De DJI zou ook moeten kijken naar de cultuur in andere vrouwengevangenissen.

Het onderzoek van de Inspectie begon vorig jaar nadat de politie een medewerker had opgepakt die werd beschuldigd van seksueel misbruik binnen de gevangenis. Dit onderzoek werd later verbreed nadat nog meer signalen binnenkwamen van wangedrag.

Minister Weerwind

Naar aanleiding van het rapport over de vrouwengevangenis Nieuwersluis neemt minister Franc Weerwind (Rechtsbescherming) maatregelen om de sociale onveiligheid in vrouwengevangenissen tegen te gaan. Weerwind zegt dat hij “zich kapotgeschrokken is” toen hij het rapport las. “Dit gaat in tegen alles waar ik voor sta.”

Hij benadrukt dat dit niet mag gebeuren in de Nederlandse gevangenissen. De minister neemt alle aanbevelingen over die de inspectie doet. Zo komt er bij alle gevangenissen in de Commissie van Toezicht een functionaris die speciaal toezicht houdt op ontoelaatbaar gedrag. Ook stelt hij een onderzoek in naar de situatie in de twee andere vrouwengevangenissen.

Lees ook: 

Zijn er ook vrouwelijke topcriminelen in Nederland?

Door: Redactie