Debat in Tweede Kamer over jeugdcriminaliteit: ‘Zelfbeheersing staat niet op de voorste rij bij pubers’

Er is steeds meer messengeweld onder jongeren. Reden voor de Tweede Kamer om vandaag in debat te gaan over jeugdcriminaliteit en hoe het te voorkomen is dat de jeugd verder afglijdt.

Dat jongeren steeds vaker naar een mes grijpen is een feit. Veel lopen met een steekwapen op zak uit angst. Om zich te kunnen weren en verdedigen in een angstige situatie grijpen zij naar messen. "Die zijn betaalbaar en je kunt er makkelijk aan komen", verklaart opvoedkundige Marina van der Wal bij Goedemorgen Nederland.

Er wordt al langere tijd gewerkt aan een wet om messenverkoop aan jongeren te verbieden, maar die is er nog niet. "Het goede is wel dat een aantal grote ketens zelf gestopt zijn met het verkopen van messen aan minderjarigen. Dus mensen nemen zelf verantwoordelijkheid en dat is heel goed te zien", zegt minister Micky Adriaansens (Economische Zaken).

Maar het probleem zit in de preventie en opvoeding, stelt de bewindsvrouw. "Er wordt heel veel geld en tijd in geïnvesteerd om preventie beter te doen. Scholen, gemeenten en politie werken samen om ouders en jongeren te informeren. Dus dit is het sluitstuk."

Puberbrein

"Je ziet op het moment dat je deze spullen bij je hebt, en je bent angstig en hebt het gevoel dat je jezelf moet verdedigen, dat je de neiging hebt om ernaar te grijpen", gaat Van der Wal verder.

Het is dan vaak een kwestie van wie het meest stoer is. Want eer en ego is zeker op deze leeftijd heel belangrijk volgens de opvoedkundige. "Wij weten ook dat in het ontwikkelende puberbrein zelfbeheersing niet op de voorste rij zit. Dan gebeuren dit soort ongelukken heel erg snel."

Individualistische samenleving

Zelfbeheersing en jezelf aanpassen aan een situatie zonder je eigen normen en waarden te verloochenen. "Dat krijgen kinderen in de maatschappij en binnen het gezin niet meer mee", stelt Van der Wal.

Dat heeft volgens Van der Wal onder meer te maken met de individualistische samenleving die Nederland is. Alles kunnen worden wat je wilt worden is "helemaal niet waar". Want wie niet voldoet aan de toelatingseisen van de studie geneeskunde kan geen arts worden, noemt zij als voorbeeld. "Als jij van jongs af aan leert dat je alles kan en mag. Je ziet dat regels, grenzen en het principe kort houden, veel minder is geworden dan de vorige eeuw."

Rol van ouders

Rond jeugdcriminaliteit wordt altijd de vraag gesteld wat de rol van ouders is en of zij er iets aan kunnen doen. Voor de jongere generatie ouders is dat best lastig denkt Van der Wal. "Er zijn op dit ogenblik heel veel ontwikkelingen die wij als ouders niet herkennen uit onze eigen jeugd."

Zoals bijvoorbeeld het gebruik van social media, waar veel ouders zelf nog nooit mee in aanraking zijn gekomen of waarmee zij zelf niet zijn opgegroeid. "Je ziet dat heel veel ouders daar naïef in zijn. Zij vertrouwen hun kinderen, maar weten niet wat er allemaal op hun kinderen afkomt. Dan is het belangrijk dat je meekijkt en met ze praat."

Van der Wal adviseert ouders om hun kinderen niet te direct te benaderen. Vragen of je kind een mes op zak heeft "vraagt om jokkebrokken". Dus kun je je kind beter vragen: "Gebeurt dat wel eens in jouw omgeving ?"