Vliegen moet duurzamer, maar tegen welke prijs? ‘Tickets worden honderden euro’s duurder’

De roep om duurzaam vliegen groeit vanwege de klimaatproblemen. Aan duurzaamheid hangt echter wel een prijskaartje. Zijn mensen bereid een hogere prijs te betalen voor een duurzame vlucht of gaan hoge ticketprijzen luchtvaartmaatschappijen de kop kosten?

"De voorspelling is toch echt dat wij als wereldburgers meer gaan vliegen", zegt luchtvaartjournalist Joris Melkert tegen Stand van Nederland: Generatie Next. Die ontwikkeling was ook al voor de coronacrisis te zien, toen er steeds meer Chinese toeristen op ontdekkingsreis gingen in Europa. Melkert verwacht dat daar binnenkort ook Zuid-Amerika en Afrika bij komen. "We gaan als wereldburger echt niet minder vliegen", concludeert Melkert.

Meer vliegen betekent ook meer uitstoot en dat is juist wat gezien de klimaatproblemen voorkomen moet worden. "Wij moeten ongelooflijk hard ons best doen om de vliegtuigen zo snel mogelijk, zo duurzaam mogelijk te maken", vertelt de luchtvaartjournalist. De laatste jaren zijn vliegtuigen "ongelooflijk veel zuiniger" geworden volgens Melkert. "Als je het per stoel bekijkt vliegt een vliegtuig 1 op 30 en een modern vliegtuig zelfs 1 op 40. Dat is zuiniger dan een auto."

Melkert stelt voor om niet alleen te kijken naar het vliegtuig zelf, maar ook naar de manier waarop gevlogen wordt. Een vlugge ommezwaai die de auto-industrie heeft meegemaakt, waarbij mensen gemakkelijk van een brandstofauto naar elektrische auto overstapten "gaan wij niet zien". Vliegtuigen verder verduurzamen gaat "in stapjes". Dat heeft er ook mee te maken dat het ontwikkelen van nieuwe vliegtuigen klauwen met geld kost. En alvorens een luchtvaartmaatschappij investeert in nieuwe toestellen, moet er eerst voldoende winst zijn behaald aan het gebruik van de oudere vliegtuigen. En hoe doe je dat? Door meer te vliegen. "Pas dan kun je als luchtvaartmaatschappij sparen om een nieuwe generatie vliegtuigen te kopen."

Krimp Schiphol

Hoewel Melkert verwacht dat mensen voorlopig het vliegtuig zullen blijven pakken, denkt Schiphol aan krimp. Mocht de luchthaven er daadwerkelijk toe besluiten een (groot) aantal vluchten te schrappen, dan heeft dat grote economische gevolgen, stelt econoom Dennis Prak. Ook voor doodgewone vakantiegangers. "Het kan voor hen betekenen dat zij een hogere prijs gaan betalen." En de vluchtkeuze wordt geringer. "Want de luchtvaartmaatschappijen zullen alleen nog maar op die bestemmingen vliegen die voor hen het meest winstgevend zijn."

Om een slag te slaan op het gebied van duurzaamheid zijn luchtvaartmaatschappijen bezig met kunstmatige intelligentie, om vliegschema's zo slim en duurzaam mogelijk te maken. "Daarmee kunnen wij aan de ene kant veel beter voorspellen wanneer een bepaalde vraag naar een ticket hoog of laag is. Aan de andere kant dus ook de bedrijfsvoering van een airline daarop afstemmen. Zo kunnen wij er veel nauwkeurig voor zorgen dat wij niet met lege stoelen rondvliegen", zegt Prak.

Duurzaam vliegen streeft de luchtverkeersafdeling van Schiphol ook na. Het is namelijk zo dat het luchtruim boven Nederland behoorlijk klein is en de drukte alleen maar toeneemt. Die drukte zorgt ervoor dat vliegtuigen op elkaar moeten wachten of dat zij moeten omvliegen. Met andere woorden: ze zijn langer onderweg en stoten meer brandstof uit.

"Wat wij in de toekomst willen doen is proberen dat proces veel meer te stroomlijnen", legt luchtverkeersleider Jonah Bekkers uit. Bijvoorbeeld door al eerder, buiten het Nederlandse luchtruim, invloed te krijgen op de vluchten. "Resultaat is dat je minder hoeft om te vliegen in de lucht en dus minder brandstoof uitstoot en dat is duurzamer."

Duurdere vliegtickets

De conclusie is dat het broodnodig is dat de luchtvaart anders ingedeeld wordt, vanwege het klimaat. Er liggen genoeg ideeën op tafel, maar tegen welke prijs? Volgens Melkert hoeven wij ons hoe dan ook geen zorgen te maken of wij nog kunnen blijven vliegen. "Het kan, maar dan zullen wij wel de meest moderne vliegtuigen nodig hebben. We zullen duurzame brandstoffen nodig hebben en wij zullen een eerlijke prijs daarvoor moeten gaan betalen."

Voor een paar tientjes naar Barcelona vliegen is binnenkort echt verleden tijd. "Dat zal honderd op honderden euro's gaan kosten in de toekomst", denkt de luchtvaartdeskundige. Die extra winst op vliegtickets is ook nodig, zodat luchtvaartmaatschappijen met dat geld kunnen blijven investeren in duurzaamheid. "De branche moet winstgevender worden om de dure innovaties te gaan betalen, daardoor zullen vliegtickets duurder worden."

Met het vliegtuig naar de zon: dat willen we het liefst blijven doen. Maar vliegen is ook slecht voor het milieu, dus zijn er innovaties nodig om vliegen duurzamer te maken. Liggen er al ideeën op tafel? En wat gaan deze innovaties de passagier uiteindelijk kosten? Jill Bleiksloot gaat op zoek. Kijk zaterdag om 22:00 naar Stand van Nederland: Generatie Next, op NPO2. Eerdere uitzendingen kijk je hier terug op NPO Start.