Mag de politie je zomaar naar je identiteitsbewijs vragen?
Wie een alcoholische versnapering of een pakje sigaretten koopt in de supermarkt moet tot 25 jaar zijn identiteitsbewijs laten zien. Maar hoe zit dat eigenlijk als je nietsvermoedend door de stad wandelt en de politie je opeens vraagt jezelf te legitimeren? Mag dat zomaar? Dat vraagt luisteraar Lennart uit Rotterdam zich af.
De politie moet altijd een reden hebben als zij iemand vraagt zich te legitimeren. Dat kan bijvoorbeeld als je betrokken bent bij een strafbaar feit of verkeersongeluk. "Dan staat de politie volledig in haar recht jou naar je id te vragen", vertelt onderzoeksjournalist van WNL Noa van Oostrom bij Het Misdaadbureau.
Verplicht persoonsbewijs
Interessant aan de wetgeving wat betreft identificatiebewijs in Nederland is dat er wel een toonplicht geldt, maar geen draagplicht. Dat is bewust in de wet vastgelegd en heeft te maken met de Tweede Wereldoorlog, toen mensen verplicht een persoonsbewijs bij zich moesten dragen.
"Het persoonsbewijs werd in november 1940 ingevoerd en duurde tot april 1941 voordat het klaar was", vertelt René Kok van het NIOD. Iedere Nederlander van veertien jaar en ouder kon vanaf dat moment zijn persoonsbewijs ophalen. Daar werden allerlei grote publieke ruimtes voor ter beschikking gesteld. "Zoals sporthallen, schoollokalen, kerkgebouwen of het Feyenoordstadion."
Volgens Kok werd het persoonsbewijs een "symbool van onderdrukking van Nederlanders die altijd het persoonsbewijs moesten laten zien". Ieder persoon op straat kon zomaar gecontroleerd worden door de politie. "Die gevoeligheid was zo groot, dat altijd als het ging over verplicht identiteitsbewijs in Nederland, dan werd de wet en de oorlog erbij gehaald."
Heeft u een vraag over misdaad? De onderzoeksredactie van Het Misdaadbureau beantwoordde eerder al vragen als ‘Hoe vaak wordt er gestolen bij de zelfscankassa?’, ‘Waarom worden vrouwen verliefd op mannen in de gevangenis?’ en ‘Heeft het zin om aangifte te doen van fietsendiefstal?’ Heeft u ook een vraag, stuur die dan het liefst als audio-bericht naar Het Misdaadbureau via 06 57 83 28 94. Wie weet wordt jouw vraag behandeld in de volgende uitzending!