EU-delegatie meldt zich in China: wat staat er op het spel voor Europa?

De Franse president Emmanuel Macron reist vandaag samen met de voorzitter van de Europese Commissie Ursula von der Leyen naar China. Daar zal vooral de oorlog in Oekraïne centraal staan, zegt Sabine Mengelberg, universitair docent Nederlandse Defensie Academie bij Goedemorgen Nederland.

Europa zal proberen de Chinese president Xi Jinping meer richting het neutrale kamp de duwen. Zeker na de ontmoeting van Xi en zijn Russische evenknie Vladimir Poetin twee weken geleden. “Waar wij als Europa rekening mee moeten houden is dat China absoluut niet wil dat Rusland instort”, zegt Mengelberg.

VS en China

Directeur politieke zaken bij denktank HCSS Han ten Broeke sluit zich aan bij de woorden van Mengelberg. “Voor zowel de Verenigde Staten als voor China is Oekraïne een zijtoneel dat ze liever niet hadden gehad.”

Dat uit zich in het feit dat de Amerikaanse president Joe Biden steun biedt aan Oekraïne om zich staande te houden tegen de Russen, maar de steun rijkt net niet ver genoeg om de Donbass-regio weer te heroveren. Dat heeft er dan weer mee te maken dat Biden niet het risico wil lopen dat Poetin uit een wanhoopsdaad nucleaire wapens inzet.

“Aan de andere kant zie je de Chinezen die niet willen dat Rusland omvalt en daar zorgen ze ook voor”, stelt Ten Broeke. Niet direct, want China wil niet dat hun vingerafdrukken te zien zijn op bijvoorbeeld wapenleveranties. “Dat wordt via allerlei golfstaten gedaan.”

Rol van Europa

In deze hele strijd, met name die tussen de VS en China, zal Europa zijn eigen rol moeten gaan invullen. Of zoals Ten Broeke het omschrijft: “Inhoud geven aan Europese strategische soevereiniteit.” Dan is het volgens Ten Broeke ook een geslaagd bezoek. “Als er een Europese strategie komt die anders is dan de Amerikaanse strategie.”

Dat is nodig, want Europa kan het zich “niet permitteren de banden met China volledig door te snijden”. Dat zit vooral in de energietransitie die Europa momenteel doormaakt. Daar zijn grondstoffen en mineralen voor nodig, die in handen zijn van China. Ten Broeke concludeert dat Europa zich op geopolitiek gebied als actor moet gaan opstellen. “Daar hebben wij moeite mee, want dat zijn wij nooit geweest. Maar de wereld nu vraagt daar wel om.”

Op zijn beurt kan China het zich ook niet veroorloven de relatie met Europa op het spel te zetten. “Zij zijn ook afhankelijk van Europese importen.”

Rol China in oorlog Oekraïne

Volgens Ten Broeke is de rol van China in de oorlog in Oekraïne “niet heel serieus” te noemen. Toch heerst er in Europa en de VS het gevoel dat alleen Peking nog mogelijke invloed heeft op Poetin. Dat spel spelen de Chinezen slim, zegt Ten Broeke. “Zij maken van Rusland een soort grondstoffenvazalstaat. Als je het grof zou willen zeggen, dan is Rusland een soort provincie van China aan het worden.”

China lijkt tegelijkertijd niet open te staan voor gesprekken met Oekraïense president Volodimir Zelenski. Mogelijk kan Macron daar verandering in brengen, zegt Ten Broeke.

Lees ook:

EU waarschuwt China: relatie hangt af van houding jegens Oekraïne

Door: Vick ten Wolde