‘Leveren tanks door Nederland aan Oekraïne kan nog even duren’

Het duurt nog even voordat Nederland daadwerkelijk Leopardtanks kan leveren aan Oekraïne. Dat zegt parlementair journalist van Elsevier Weekblad Eric Vrijsen. "Het kabinet moet alles afstemmen met Berlijn en daar gaat alles héél erg traag." Ondertussen sluit hij niet uit dat Den Haag ook besluit tot het leveren van F16's aan Oekraïne.

Nederland leaset op dit moment 18 Duitse Leopard 2-tanks van Duitsland. Premier Mark Rutte zei dinsdag in een interview met de Frankfurter Allgemeine Zeitung dat Nederland nu overweegt om de tanks te kopen, om ze te kunnen leveren voor het Oekraïense slagveld.

"We hebben ze geleased, wat betekent dat als we ze kunnen kopen, we ze ook kunnen doneren", zei Rutte tegen de krant. Maar als de tanks eenmaal in Nederlands bezit zijn, moet producent Duitsland nog altijd toestemming geven voordat de wapens naar Oekraïne gestuurd mogen worden, zegt Vrijsen.

Eerder deze week besloot Duitsland na lang wikken en wegen zelf veertien Leopard 2-tanks te leveren aan Oekraïne. Die kunnen over een maand worden ingezet, nadat Oekraïners zijn getraind in het gebruik. Ook gaf Berlijn toestemming aan andere landen die in bezit zijn van het aanvalswapen om hetzelfde te doen. Polen, Noorwegen en Finland hebben inmiddels tanks toegezegd aan Kiev.

Ook Nederland wil gehoor geven aan de roep om tanks van de Oekraïense president Volodimir Zelenski. "Denkbaar is nu dat wij van de achttien tanks die we leasen van Duitsland, er vijf of zes kopen om beschikbaar te stellen aan Oekraïne", zegt Vrijsen in Goedemorgen Nederland op NPO 1. Hij verwacht dat Nederland ook gaat helpen bij het trainen van Oekraïense militairen voor het gebruik van de Leopard.

Doorbraak

Vrijdagmiddag wordt de tankkwestie besproken in de ministerraad. Vrijsen verwacht niet dat het kabinet na afloop al de levering van tanks aan Oekraïne zal aankondigen. "Daar is eerst overleg met Duitsland en andere Europese landen voor nodig." Wel noemt hij het "een doorbraak" dat Berlijn de bondgenoten van Oekraïne toestaat om de Duitse tanks te leveren.

Lang leek dat hoogst onzeker, omdat Duitsland vanwege het oorlogsverleden zeer terughoudend was in het sturen van aanvalswapens naar het slagveld. Uiteindelijk bezweek Duitsland onder de druk van NAVO-bondgenoten en Oekraïne.

Nederland stuurde overigens al wel indirect tanks. Het financierde samen met de Amerikanen en de Tsjechen vorig jaar de levering van negentig gemoderniseerde Russische T-72 tanks. Die waren naar verluidt oorspronkelijk bestemd voor Marokko. Den Haag en Washington trokken hier elk 45 miljoen euro voor uit.

De vraag is nu of Oekraïne binnenkort ook bij de bondgenoten aanklopt voor de levering van straaljagers. "Eigenlijk moet je om die tanks goed te laten werken, ook luchtsteun hebben", zegt Vrijsen. "Het is duidelijk dat Oekraïne niet over veel jagers beschikt." Mocht deze vraag ook aan Den Haag worden gesteld, denkt Vrijsen dat Nederland niet onwelwillend staat tegenover het leveren van gevechtsvliegtuigen.

F16's

Sterker nog: Nederland heeft daar eerder al indirect toe besloten, zegt Vrijsen. "Het oorspronkelijke plan was om de F16's die overtollig zouden zijn, omdat wij F35's krijgen, te leveren aan Polen, Slowakije en andere NAVO-landen in Oost-Europa, die nog straaljagers hebben uit de tijd van het Warschaupact. Die oude Russische straaljagers van die landen konden dan naar Oekraïne. De piloten daar weten hoe ze in die Russische jagers moeten vliegen."

Met het leveren van gevechtsvliegtuigen zouden de bondgenoten een nieuwe grens overgaan. "Minister Wopke Hoekstra (Buitenlandse Zaken, red.) versprak zich deze week in de Kamer. Hij zei min of meer dat het niet uitgesloten is dat we rechtstreeks F16's gaan leveren aan Oekraïne. Alle militair deskundigen zeggen dat dat voorlopig niet aan de orde is, maar de boel escaleert steeds meer", zegt Vrijsen, die het leveren van tanks als opmaat ziet naar meer.

Hij vindt het niet vreemd dat het kabinet met alle scenario's rekening houdt. "De oorlog gaat misschien nog maanden en jaren duren. De hoop is dat met het leveren van aanvalswapens er misschien de mogelijkheid komt om de impasse te doorbreken."