Mensenrechtenhof beslist of het Rusland berecht voor MH17: ‘Doet wat met de wereldopinie’

Het Europees Hof voor de Rechten van de Mens (EHRM) beslist vandaag of het zich buigt over het mogelijk aandeel van Rusland in het neerhalen van vlucht MH17. "Als de zaak wordt aangenomen betekent dat voor Rusland dat zij aansprakelijk gesteld worden door een internationaal gerechtshof. En dat doet ook wat met de wereldopinie", zegt voorzitter van de Stichting Vliegramp MH17 Piet Ploeg in Goedemorgen Nederland. Moskou zou dan bijvoorbeeld een schadevergoeding kunnen worden opgelegd.

Het zou voor het eerst zijn dat een internationale rechter een oordeel gaat vellen over de verantwoordelijkheid voor de vliegramp. Nabestaanden van de 298 omgekomen inzittenden van het passagiersvliegtuig, voor het leeuwendeel Nederlands, wachten dan ook in spanning af. Ploeg kan zich haast niet voorstellen dat het Europese Hof die zaak niet ontvankelijk zou verklaren. "Dat zou namelijk een soort beloning zijn richting Rusland voor hun gedrag, en dat zou niet acceptabel zijn", vindt hij.

Als het EHRM de 'statenklacht' ontvankelijk verklaart, dan is de weg meteen vrij voor duizenden klachten die individuele MH17-nabestaanden en andere slachtoffers van Russisch geweld in Oekraïne bij het hof hebben ingediend. Een uitspraak over de schuld van Rusland aan de vliegramp kan vervolgens wel nog jaren op zich laten wachten.

"Tot nu toe zijn drie individuen veroordeeld door de Nederlandse rechtbank, maar Rusland heeft ook een rol gehad in het neerhalen van MH17", vervolgt Ploeg. "En het kan niet zo zijn dat een staat die betrokken is bij het neerschieten van een vliegtuig daarmee wegkomt. Daarom is het voor ons belangrijk."

De belangrijkste vraag voor het hof

Rusland probeert het mensenrechtenhof ervan te weerhouden de klacht van Nederland in behandeling te nemen. Het Kremlin zegt dat het helemaal niets te zeggen had in Oost-Oekraïne, vanwaaruit de voor MH17 fatale raket werd afgeschoten. Daarmee kan het - volgens hen - dus ook niet verantwoordelijk zijn. Of dat zo is wordt volgens deskundigen de belangrijkste vraag voor het hof. De andere twee drempels, dat slachtoffers niet bij een Russische rechter terechtkunnen en dat de klacht op tijd moet zijn ingediend, lijken minder groot.

'Wat als Rusland veroordeeld wordt?'

Universitair hoofddocent militaire strategie aan de Nederlandse Defensie Academie Han Bouwmeester, te gast in Goedemorgen Nederland, kan zich goed voorstellen dat de nabestaanden hun recht willen halen. Maar hij bekijkt het ook van een praktische kant, zo geeft hij aan. "Want stel dat Rusland veroordeeld wordt: wat dan? Stel dat er wat opgelegd wordt, wie gaat dat afdwingen in een internationale omgeving? Dat is natuurlijk altijd heel erg lastig."

Rusland trekt zich al jaren weinig aan van uitspraken van het hof in Straatsburg en heeft het land zich vorig jaar zelfs officieel aan het hof onttrokken. Daarom betwijfelt Bouwmeester of het land onder de indruk zou zijn als er een Europees vervolg aan de zaak gegeven wordt. "Maar laten we eerst ook de rechtsgang afwachten."