Prijzen stegen vorig jaar het hardst sinds 1975: wat staat ons in 2023 te wachten?

De kosten van het levensonderhoud lagen vorig jaar gemiddeld 10 procent hoger dan een jaar eerder. De inflatie was daarmee de hoogste sinds 1975, meldt het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS). Hoofdeconoom bij het instituut, Peter Hein van Mulligen, noemt het percentage dan ook "historisch".

De laatste maanden zwakt het inflatiecijfer ietwat af, maar hoe het volgende jaar zal verlopen durft de econoom niet met zekerheid te voorspellen. "Het lijkt op dit moment het meest waarschijnlijk dat we de enorm hoge inflatie van de dubbele cijfers van het afgelopen jaar niet zo snel weer gaan zien", zegt hij in Goedemorgen Nederland. "Maar ik blijf daar toch een beetje voorzichtig mee."

'Zo'n stijging zien we niet vaak'

De cijfers staan in schril contrast met 2021 toen de jaarinflatie nog uitkwam op 2,7 procent. In 1975 waren consumentenproducten gemiddeld nog 10,2 procent duurder dan een jaar eerder.

De energieprijzen, die sinds de uitbraak van de oorlog in Oekraïne flink zijn toegenomen, zijn de grootste boosdoener van het hoge inflatiecijfer in 2022. Energie was gemiddeld 114 procent duurder dan in 2021."Maar dat was niet het hele verhaal", zegt Van Mulligen. "Ook de dagelijkse boodschappen, zoals voedingsmiddelen in de supermarkt, waren een stuk duurder. Bij voedingsmiddelen waren consumenten 10,8 procent duurder uit. Zo'n stijging zien we niet vaak."

Die prijsstijging van voedingsmiddelen werd vooral veroorzaakt door vlees, zuivel, brood en granen en groente. In 2021 daalden de prijzen van voeding nog met 0,2 procent.

"In september en oktober piekte het boven de 14 procent, dat is echt ongekend hoog voor Nederlandse begrippen. Dan moet je echt terug naar de jaren 40 om dat soort inflatiecijfers te zien", zegt Van Mulligen.

Tanken

Motorbrandstoffen gingen vorig jaar 18,1 procent in prijs omhoog. Dat was het tweede jaar op rij dat tanken flink duurder werd. In 2021 was de prijsontwikkeling al 16,8 procent. Een liter benzine kostte gemiddeld 2,07 euro in 2022, tegen 1,82 euro in 2021. De prijs van een liter diesel was 1,96 euro, tegen 1,46 euro een jaar eerder.

De loonstijgingen konden deze enorme inflatie niet bijbenen. Nederlanders gingen er daarom niet eerder zo veel op achteruit als in 2022, becijferde het CBS vorige week nog. Weliswaar stegen de cao-lonen met 3,2 procent het hardst sinds 2008, maar door de flinke prijsstijgingen hielden mensen in hun portemonnee toch veel minder over.

2023

De laatste tijd gaan de prijzen wat minder snel omhoog. Vorige week kwam het CBS al met een snelle raming van de inflatie in december. Daaruit bleek dat de inflatie vorige maand was gedaald tot 9,6 procent. Dit was al de derde maand op rij dat de inflatie afnam. Dit cijfer heeft het CBS nu bevestigd. "De verwachting is dat de inflatie door de invoering van het prijsplafond verder zal dalen. In ieder geval zal energie niet zo'n grote bijdrage meer hebben", zegt Van Mulligen. "Maar ondertussen zien we de inflatie voor andere producten, zoals die boodschappen, nog steeds oplopen. dus het is ook weer niet zo dat de inflatie begin van dit jaar weer terug is op een vertrouwd laag niveau."

De afname in de laatste maanden van 2022 heeft alles te maken met de prijzen van gas, elektriciteit en ook benzine. Die liepen eerder vorig jaar nog heel hard op, maar laten de laatste tijd juist een daling zien. Wel is energie nog steeds fors duurder dan een jaar geleden.