‘Vmbo’er vindt democratie structureel minder belangrijk dan leeftijdsgenoten op vwo of havo’
Zeker een derde van de vmbo'ers denkt of vindt dat Nederland geen democratie is, blijkt uit een onderzoek van de Universiteit van Amsterdam (UvA) waar Trouw over bericht. Dat terwijl 94 procent van de vwo'ers 'ja' zegt op de stelling 'is Nederland een democratie?', en op de havo is dat driekwart. Op het vmbo is dat percentage 63 procent. Minder dan de helft van de vmbo'ers vindt het belangrijk om zelf in een democratie te leven.
Een zorgelijke kloof, vinden wetenschappers van de UvA. Zij volgen al drie jaar grotendeels dezelfde groep middelbare scholieren in het Adolescentenpanel Democratische Kernwaarden en Schoolloopbanen (ADKS). Uit hun onderzoek blijkt dat de kennis over de demcoratie gelinkt kan worden aan het opleidingsniveau: hoe lager, hoe minder kennis.
En niet alleen kennis: derdeklassers op het vmbo hechten ook veel minder belang aan de democratische rechtsstaat, schrijft Trouw. Zo vindt 49 procent van de vmbo-leerlingen het belangrijk om zelf in een democratie te leven. En wanneer vmbo’ers daar minder belang aan hechten, en ze op latere leeftijd minder vaak stemmen, is de kans groot dat ze zich ook minder vertegenwoordigd voelen door politici. Daardoor zal het vertrouwen in de democratie alleen maar verder dalen, en ontstaat er mogelijk een 'diplomademocratie' die vooral voor en door hoger opgeleiden werkt.
'Blijkbaar lukt het niet om kloof te verkleinen'
De onderzoekers ondervroegen in totaal 1219 scholieren op 33 scholen. "We weten uit ons eerdere onderzoek dat deze verschillen al zichtbaar zijn op het moment dat leerlingen naar de brugklas gaan", zegt politicoloog Laura Mulder tegen de krant. "Blijkbaar lukt het niet om die kloof in de loop der jaren te verkleinen." En dat terwijl alle middelbare scholieren tegenwoordig verplicht burgerschapsonderwijs krijgen.
Daar zijn ook de positieve kanten van te zien. Gemiddeld weten leerlingen op alle opleidingsniveaus een stuk meer over de democratie. Vorig jaar wist zo’n 35 procent van de tweedeklassers niet of Nederland een democratie was, of dachten ze zelfs actief van niet. Dat geldt in de derde klas nog voor 26 procent van de scholieren. Daarbij vond vorig jaar ongeveer de helft van de scholieren het belangrijk om in een democratie te leven, en onder derdeklassers is dat gegroeid naar twee derde. Het beeld kan mogelijk wel iets vertekend zijn doordat de meting in 2022 vlak voor de verkiezingen viel, zo zeggen de wetenschappers.
LEES OOK: ‘Met het vmbo kies je voor een mooie, zekere toekomst’