Brekelmans (VVD) hoopt dat rechter kabinet meer ruimte geeft in hoger beroep asielopvang-zaak: ‘Het lukt gewoon niet’
Het gerechtshof in Den Haag doet vandaag een belangrijke uitspraak over de kwaliteit van de asielopvang in Nederland. VVD-Kamerlid en asielwoordvoerder Ruben Brekelmans hoopt dat de rechter het kabinet vandaag de ruimte geeft om in een crisissituatie flexibeler met de regels te kunnen omgaan. "Ik proef geen onwil bij de staatssecretaris", zegt hij over Eric van der Burg (Asiel), "hij werkt zich een slag in de rondte, en ook gemeenten doen er alles aan." Maar het lukt gewoon niet om aan de huidige eisen voor asielopvang te voldoen, aldus Brekelmans.
"Dat heeft te maken met een tekort aan ruimte en een tekort aan personeel, en dat er los van 50.000 asielzoekers ook 90.000 Oekraïners zijn waarvoor opvangplekken zijn vrijgemaakt", zegt hij in Goedemorgen Nederland. "Die optelsom is gewoon te veel."
Eerder oordeel: asielopvang moet per direct verbeterd worden
Het gaat om het hoger beroep van het kort geding dat VluchtelingenWerk Nederland (VWN) aanspande tegen de Staat en het Centraal Orgaan opvang asielzoekers (COA). De rechter oordeelde eerder, in oktober, dat de kwaliteit van de opvang van asielzoekers onder de aanvaardbare norm is gezakt en per direct verbeterd moet worden. De leefomstandigheden zouden "niet menswaardig" zijn. De Staat en het COA gingen in beroep tegen deze uitspraak.
Die minimale eisen hebben te maken met de opvangvoorzieningen, zegt Brekelmans. "Dus dat ieder gezin een eigen ruimte moet hebben, de sanitaire voorzieningen en toegang tot onderwijs en zorg." De opvang van jongeren ligt ook onder de loep. "Het aantal jongeren dat alleenstaand naar Nederland komt is enorm toegenomen, en daar is ook aparte opvang voor nodig."
Deze normen lijken niet zo veeleisend, en in "een normale situatie" is het ook niet moeilijk om daaraan te voldoen, zegt Brekelmans. "Maar we hebben ongeveer 30.000 opvangplekken in Nederland, en het is niet heel makkelijk, gegeven de schaarste op de woningmarkt, om dat in korte tijd enorm snel te verhogen." Bovendien zijn er in het afgelopen jaar 50.000 mensen naar Nederland gekomen, aldus de VVD'er. "En dan zien we dat er in allerijl allerlei opvangplekken geregeld moeten worden, en dat gebeurt dan bijvoorbeeld in sporthallen. Die voldoen niet aan deze voorwaarden."
Brekelmans doet om die reden dan ook al langer de oproep om de instroom te beperken, omdat het probleem van het huizentekort niet van de ene op de andere dag wordt opgelost.
Ter Apel
De zaak vandaag gaat vooral over de situatie in Ter Apel en de opvang van asielzoekers in de (crisis-)noodopvang. De rechter stelde VWN grotendeels in het gelijk. Bepaald werd dat de Staat en het COA verplicht zijn asielzoekers menswaardig op te vangen. "De huidige opvang in en rond Ter Apel en in (crisis-)noodopvanglocaties voldoet op onderdelen niet aan die normen", aldus de rechter in oktober. "Aan sommige normen moet direct worden voldaan, en aan andere op een zo kort mogelijke redelijke termijn."
De Staat en het COA dienden direct een verzoek tot schorsing in bij het Haagse hof, met de bedoeling de maatregelen opgeschort te krijgen tot na het oordeel van de rechter in hoger beroep. Het hof wees dat verzoek half oktober af met als overweging dat het belang van de asielzoekers zwaarder weegt dan het belang van de Staat. Het hof merkte daarbij op dat de Staat uitstel wilde voor maatregelen die kwetsbare mensen aangaan, zoals kinderen en zieken.
De situatie is inmiddels iets beter dan destijds, zegt Brekelmans. Inmiddels heeft iedereen een dak boven zijn hoofd, en slaapt er niemand meer buiten vóór Ter Apel. Maar of de rechter het daar ook mee eens is, is onzeker.
Vorige maand diende het hoger beroep in de zaak. De landsadvocaat gaf toen al aan niet gelukkig te zijn met de situatie maar "we kunnen in redelijkheid niet meer". Staatssecretaris Van der Burg herhaalde dat vorige week.
Mocht de rechter in hoger beroep ook oordelen dat de opvang op deze manier niet menswaardig is, zijn de gevolgen daarvan niet direct duidelijk. "Ik verwacht niet dat er een dwangsom volgt, dat was de vorige keer niet het geval", zegt Brekelmans. "Maar we zullen het zien."
LEES OOK: Van der Burg: verbeteren asielopvang wordt een enorme uitdaging