Zilveren Kruis-bestuursvoorzitter over het betaalbaar houden van de zorg: Meer samenwerking en innovatie nodig

Als er iets goeds uit de coronacrisis moet komen, zou het een andere kijk op de inrichting van de zorg moeten zijn. Maar dat valt vooralsnog tegen, zegt Georgette Fijneman, directievoorzitter bij het Zilveren Kruis. De hoop op meer samenwerking en innovatie is er echter zeker. “Maar we zullen het écht moeten gaan doen.”

Met de oplopende kosten kiezen veel mensen nu al voor een smallere basisverzekering en een hoger eigen risico. Door het tekort aan personeel en de stijging van de zorgkosten als gevolg van de vergrijzing moet de zorg flink verbouwd worden om deze voor iedereen, ook in de toekomst, toegankelijk te houden.

Halvering van afdelingen kinderhartchirurgie

Zo maakte het kabinet eind vorig jaar, bij monde van toenmalig minister van Volksgezondheid Hugo de Jonge, bekend het aantal afdelingen kinderhartchirurgie te moeten halveren. De Nederlandse Zorgautoriteit (NZa) waarschuwde dat dit de gezondheid van kinderen in gevaar zou kunnen brengen. “Het kan leiden tot een sluiting van de kinder-intensivecareafdeling en een risico zijn voor de regionale beschikbaarheid van de acute zorg.”

Fijneman snapt de dat de NZa deze waarschuwing doet. “Een ziekenhuis is één groot netwerk van allemaal specialisten die met elkaar samenwerken. Als je daar één klein stukje uithaalt loop je het risico dat alles in elkaar duikt”, reageert ze in Goedemorgen Nederland.

Nederland heeft momenteel vijf ziekenhuizen die zich gespecialiseerd hebben in operaties aan de harten van kinderen. De ziekenhuizen in Groningen, Leiden en Amsterdam zouden daarmee moeten stoppen. De zorg zou worden geconcentreerd in het Erasmus MC in Rotterdam en het UMC Utrecht. De huidige minister, Ernst Kuipers, vroeg de NZa om nog eens naar de plannen te kijken vanwege de vele kritiek en onrust die hierdoor ontstond.

“Maar wat wel van belang is om met elkaar te blijven kijken naar wat er wél kan.” Dat de NZa de mogelijkheid noemt om Nederland in twee helften te verdelen is volgens de directievoorzitter dan ook erg goed. Dat houdt in dat in het noorden het UMCG, het LUMC en Amsterdam UMC zouden moeten samenwerken. Het zuiden zou bestaan uit Erasmus MC, UMC Utrecht, Radboudumc in Nijmegen en Maastricht UMC. Fijneman: “Er moet veel meer samengewerkt worden. Het is eigenlijk veel te kwetsbaar op de manier waarop het nu georganiseerd is.”

Als je kijkt naar alle zorg die geleverd wordt in Nederland is er zorg die vaak voorkomt en zorg die weinig voorkomt, legt Fijneman uit. “Kinderhartchirurgie zit bij die laatste. Als we met elkaar zien dat we handen tekortkomen, we hebben op bepaalde specialismes verpleegkundigen en dokters te weinig, moeten we met elkaar kijken hoe we de zorg slimmer kunnen organiseren, zodat we de goede zorg voor iedereen in de komende jaar kunnen behouden.”

Digitalisering en passende zorg

Daarvoor zijn ook al afspraken gemaakt in het Integraal Zorgakkoord (IZA) van Kuipers, ondertekend door ziekenhuizen, zorgverzekeraars Nederland, specialisten, huisartsen en wijkverpleging. Zo moet specialistische zorg meer gecentreerd worden op bepaalde plekken, in plaats van door het hele land. Maar ook naar passende zorg moet nauwlettend gekeken worden, legt Fijneman uit. “Bijvoorbeeld ingrepen bij hele oude mensen. Ik wil niet zeggen dat je het niet moet doen, maar het gesprek over of dit zinvol is, moet wel gevoerd worden.”

En een veelgehoorde term, maar nog altijd lastig uitvoerbaar: digitalisering. “We zitten met zijn allen in de wachtkamer van de huisarts voor kleine dingen, die misschien ook gewoon via beeldbellen opgelost kunnen worden.” Dat was ook terug te zien in de coronatijd, zegt de Zilveren Kruis-directievoorzitter. “Heel veel ziektes kunnen bovendien via apps gemonitord worden, zonder dat je daar de aanwezigheid in het ziekenhuis voor nodig hebt.”

Daar valt nog héél veel winst te behalen, beklemtoont Fijneman. “Digitalisering is veel effectiever. Ook voor het klimaat: het op en neer rijden naar ziekenhuizen is dan niet nodig.” Voor mensen zelf is het vaak ook gemakkelijker: die hoeven geen vrij te vragen van hun werk. “En voor de zorgverleners is het veel mooier, want die hebben daardoor veel meer tijd over voor de mensen die die aandacht echt nodig hebben.”

Samenwerking

En het belangrijkste van alles is dat zorgverleners daarin samen optrekken. Samenwerking is het devies. Die oproep wordt al langer gedaan en toch lijkt de verandering traag op gang te komen. Dit komt volgens Fijneman omdat het om een erg grote aanpassing gaat. “En dat is toch spannend”, zegt ze. “Het zijn hele systemen. We hebben de zorg nu in Nederland op een bepaalde manier georganiseerd waarbij de patiënt naar de zorg gaat. Maar eigenlijk zou je de zorg veel meer willen organiseren rondom de patiënt. En om dat voor elkaar te krijgen moet je samenwerken en moet het niet ‘ieder ziekenhuis’ voor zich zijn.”

‘Gezondheidszorg moet in breder perspectief bekeken worden’

In het radioprogramma WNL Haagse Lobby pleitte Fijneman er eerder voor dat de overheid de gezondheidszorg door een veel breder perspectief moet bekijken. Dan gaat het om pijnlijke keuzes, waaronder preventie. Luister deze uitzending nu hier terug als podcast:

Of lees hier verder: Gezondheidszorg moet in breder perspectief bekeken worden: ‘Overheid heeft daarin ook een taak’

Door: Redactie