Spreekt G20 zich uit tegen oorlog in Oekraïne en tegen Poetin?
De G20-top op het Indonesische eiland Bali wordt gedomineerd door de oorlog in Oekraïne. Dat zegt diplomatiedeskundige Robert van de Roer in Goedemorgen Nederland op NPO 1. De grote vraag is of de twintig grootste economieën van de wereld zich in een (gezamenlijke) verklaring uitspreken tegen de oorlog.
De Indonesische president Joko Widodo heeft dinsdag tijdens de opening van de G20-top de leden opgeroepen een nieuwe wereldoorlog te vermijden. "We mogen de wereld niet in delen opdelen. We mogen niet toestaan dat de wereld in een nieuwe wereldoorlog verzeild raakt", aldus het staatshoofd van het gastland dat ook oproept de oorlog in Oekraïne te beëindigen.
"Vandaag is het oog van de wereld op ons gericht. Zullen we een succes boeken? Of voegen we nog een mislukking toe? Voor mij moet de G20 succesvol zijn, het mag niet mislukken", zegt Widodo.
Verklaring
Onduidelijk is of de leden van de G20 zich uitspreken tegen de oorlog in Oekraïne. Volgens Van de Roer was dat lange tijd hoogst onzeker, maar inmiddels ligt er een concepttekst op tafel. "Het is een soort bezweringsformule waarbij geprobeerd wordt een brug te slaan tussen de bondgenoten en tegenstanders van de Russische president Vladimir Poetin", zegt de diplomatiedeskundige.
In de tekst staat dat het in zijn algemeenheid geen tijd is voor oorlog en niet voor nucleaire dreiging, zegt Van de Roer. "Als president Xi Jinping van China en de leider van India Draupadi Murmu die tekst ondertekenen, is het een vervelende boodschap voor Poetin. Hij krijgt dan te horen dat er grenzen zitten aan zijn expansiedrang."
Maar of het zover komt is nog onzeker. Van de Roer: "De vraag is of het een verklaring wordt van alle landen of van de meeste deelnemers. Daar gaat het getouwtrek over. De komende uren krijgen de leiders van de G20 de tekst te zien en gaan ze die grondig lezen. Misschien schrappen ze een lidwoord of voegen ze er een toe, zoals het altijd gaat."
"Maar in een tijdperk van een verdeelde wereldorde is het positief dat die verklaring er lijkt te gaan komen", zegt Van de Roer. Op de G20-top zijn naast wereldleiders als Xi Jinping en Draupadi Murmu ook Joe Biden (Verenigde Staten), Rishi Sunak (Verenigd Koninkrijk) en Emmanuel Macron (Frankrijk) aanwezig.
Zelenski spreekt G20 toe
De Oekraïense president Volodimir Zelenski sprak de G20-landen dinsdagochtend via een videoverbinding toe. Dit is het moment om een einde te maken aan de "vernietigende" oorlog van Rusland en "duizenden levens te redden", zei hij. Zelenski presenteerde daarbij een plan dat uitgaat van de terugtrekking van de Russische troepen en herstel van de territoriale integriteit van Oekraïne.
"Ik ben ervan overtuigd dat dit het moment is waarop de verwoestende Russische oorlog moet en kan worden gestopt", aldus Zelenski. "Het zal duizenden levens redden."
Tijdens zijn toespraak had de leider van Oekraïne het over de G19 en niet over de G20, viel Van de Roer op. "Rusland werd wegbezuinigd." Dat Zelenski opnieuw opriep Oekraïne te steunen heeft volgens Van de Roer effect: "Hij is nu een vast onderdeel van iedere NAVO-, EU- en VN-top. Dat werkt, hij heeft impact."
Poetin voorkomt gezichtsverlies
De Russische leider Poetin is overigens zelf niet aanwezig tijdens de top. Hij wordt vervangen door zijn minister van Buitenlandse Zaken Sergej Lavrov. Volgens Van de Roer is Poetin afwezig om gezichtsverlies te voorkomen. "Wereldleiders proberen Lavrov te ontlopen. Hij zal niet op de familiefoto met alle leiders staan. Ze willen niet met hem gezien worden.
"Jaren geleden was Poetin op een G20-top in Australië en zat hij in zijn eentje aan tafel. Dat is een van zijn redenen dat hij niet gaat. Hij weet dat hij wordt geïsoleerd en hij wil niet dat dat op de foto wordt vastgelegd. Daarmee bevestigt hij zijn status als paria", zegt de diplomatiedeskundige.
FIFA roept op tot staakt-het-vuren
Ondertussen heeft de baas van de Wereldvoetbalbond FIFA Gianni Infantino dinsdag opgeroepen tot een staakt-het-vuren tussen Oekraïne en Rusland tijdens het WK voetbal in Qatar. Hij zei dat het WK een "uniek platform" biedt voor "vrede en eenheid" omdat het wereldwijd door zo'n 5 miljard mensen op televisie zal worden bekeken. "U bent de wereldleiders. U kunt de loop van de geschiedenis beïnvloeden", zei Infantino tegen de G20-leiders.
"Daar hebben de leiders van India en China ook toe opgeroepen", zegt Van de Roer. "Maar of dat tot een doorbraak leidt is op dit moment maar zeer de vraag."