Wat als de stuwdam bij Cherson doorbreekt, en wie heeft daar belang bij: Rusland of Oekraïne?

Cherson staat onder immense druk. Het Russische leger had de Oekraïense regio al vroeg in handen, maar het Oekraïense leger herovert de afgelopen weken terrein. Oekraïne en Rusland beschuldigen elkaar ervan een belangrijke stuwdam ten oosten van de havenstad Cherson in de Dnjepr op te willen blazen. Maar wie van de strijdende partijen heeft daar belang bij?

Rusland beschuldigt Oekraïne ervan de Kachovka-dam, een waterkrachtcentrale waar stroom wordt opgewekt, te beschieten met raketten. Cherson en de wijde omgeving zouden bij het opblazen van de dam worden verwoest door een vloedgolf. De Oekraïense president Volodimir Zelenski wijst juist naar Rusland en waarschuwt voor een ‘catastrofe’ als dit gebeurt: hij geeft aan dat dan tachtig dorpen onder water komen te staan. Ook de kerncentrale nabij Zaporizja loopt dan gevaar, zegt hij, omdat die zijn koelwater uit het Kachovka-stuwmeer haalt. Zonder koelwater zou de centrale stilgelegd moeten worden.

Kerncentrales

Generaal buiten dienst Mart de Kruif zegt dat Rusland het grootste belang heeft bij het opblazen van de dam. Het militair effect hiervan is niet zo groot, legt hij uit. “Je hebt wel een ramp: een overstroming en alles wat daarbij komt. Maar het opblazen op zich heeft niet zo veel zin, tenzij je bezig bent met een gerichte campagne om het energiesysteem van Oekraïne aan te grijpen.”

Daarmee doelt De Kruif op het feit dat Rusland afgelopen dagen bezig is het met bombarderen van kerncentrales. Afgelopen weekend werden meerdere kerncentrales in Charkov beschoten. Rusland kreeg bovendien in maart al de centrale van Zaporizja in handen, en sindsdien lieten ze de centrale, de grootste van Europa, nauwelijks draaien.

Energiesysteem

De Russen zouden hier dus niet alleen schade mee kunnen aanrichten, maar ook het energiesysteem kunnen platleggen. “Dan zullen veel Oekraïners zeggen: wij pakken onze spullen, en gaan naar het Westen”, legt De Kruif uit. “Poetin ziet de steun van het Westen aan Oekraïne als datgene dat hij kan aanvallen. Als hij dat uit elkaar kan spelen, kan hij op termijn de oorlog nog winnen. Dus daar speelt hij op.”

Cherson is politiek gezien één van de vier provincies die zogenaamd door Rusland zijn geannexeerd, maar het is ook een symbolische stad, legt De Kruif uit. “Want het is één van de eerste steden die is ingenomen na het begin van de oorlog.” Verder is het ook een “springplank naar Odessa”, de enige haven die Oekraïne zelf nog in handen heeft. “Dus het heeft ook een strategisch-militair belang.”

Nova Kachovka ligt op ruim 50 kilometer van het front, oostelijk van Cherson. De stad is van groot strategisch belang. Zo ligt hier een van de twee bruggen over de Dnepr die in handen zijn van het Russische leger. Ook begint bij Nova Kachovka het belangrijke Noord-Krimkanaal, dat drinkwater naar het geannexeerde schiereiland brengt.

LEES OOK: Von der Leyen belooft Oekraïne in 2023 18 miljard EU-steun

Door: Marinka Wagemans