Keert Boris Johnson terug als premier van het Verenigd Koninkrijk? ‘Zijn schandalen verbleken bij catastrofe Liz Truss’

Nu Liz Truss na slechts 45 dagen en twee opgestapte ministers het bijltje neerlegt, is de grote vraag wie de nieuwe premier van het Verenigd Koninkrijk wordt. Of ja, nieuw: velen verwachten dat dit de terugkeer van Boris Johnson betekent. Zo ook politicoloog Raymond Mens. “Er staat eigenlijk niemand klaar die die partij echt kan verenigen”, zegt hij in Goedemorgen Nederland op NPO 1. “Er is er maar eentje in de partij die een mandaat heeft gehad in de kiezer: en wat voor één, een enorme meerderheid voor de Conservatieve Partij.”

Volgens Sky News zullen de oud-ministers Rishi Sunak en Penny Mordaunt zich wel verkiesbaar stellen. Beiden deden ook aan de vorige leiderschapsverkiezing mee, maar verloren toen van Truss.

De verkiezing voor het leiderschap van de Britse Conservatieve Partij – en wie dus premier wordt van het Verenigd Koninkrijk – moet op vrijdag 28 oktober al afgerond zijn. Mogelijk is maandag zelfs al bekend wie de nieuwe premier is, zo zei voorzitter Graham Brady van het 1922 Committee, dat gaat over de leiderschapsverkiezing.

Volgens Brady moet iedere kandidaat minimaal de steun van honderd Conservatieve parlementariërs hebben om mee te mogen doen aan de leiderschapsverkiezing die maandag begint. Dat betekent dat er hooguit plek is voor drie kanshebbers. Na stemmingen door politici van de Conservatieve Partij zullen naar verwachting twee kandidaten overblijven. Alle leden van de partij mogen daar online voor stemmen.

‘Conservatieve partij bepaalt zelf wanneer er verkiezingen zijn’

Labour- en oppositieleider Keir Starmer heeft al aangegeven dat als Johnson de enige optie blijkt, er nieuwe verkiezingen uitgeschreven moeten worden. “Ik denk dat veel Engelsen dat ook denken”, zegt Engelandkenner Yoeri Albrecht. “Maar hij gaat daar niet over. Hij staat wel voor in de peilingen, maar de Conservatieve Partij kan zelf bepalen binnen een bepaalde limiet wanneer er verkiezingen zijn, en dat gaan ze nu echt niet doen, want ze staan er erg slecht voor in de peilingen.”

‘Schandalen Johnson verbleken bij catastrofe Truss’

Na het aftreden van de vorige premier Boris Johnson duurde het ongeveer twee maanden voordat de partijleden Truss kozen. Johnson vertrok na een reeks schandalen, bijvoorbeeld over de bekostiging van zijn ambtswoning en een vakantie, maar zijn positie wankelde pas toen ‘partygate’ aan het licht kwam. Het schandaal rond feestjes van overheidspersoneel tijdens lockdowns leidde binnen de Conservatieve Partij tot een stemming over zijn toekomst.

Deze schandalen “verbleken” volgens Mens echter “bij de catastrofe die zij in 45 dagen heeft weten te bewerkstelligen”. “Daarom was haar positie natuurlijk ook onhoudbaar.”

Johnson is op dit moment op vakantie in het Caribisch gebied. Hij volgt daar naar eigen zeggen de peilingen met belangstelling. Volgens The Daily Telegraph vliegt hij nog dit weekend terug, waarmee hij dus zeker belangstelling lijkt te hebben in zijn oude baan.

Truss blijft overigens gewoon parlementariër. “Zo werkt dat in Engeland”, zegt Albrecht. In Engeland hebben ze geen duaal systeem zoals we dat in Nederland kennen. In Nederland zijn de ministers geen onderdeel van de Tweede Kamer, maar in Engeland zijn ministers wel onderdeel van het parlement. “En ze behouden dus ook hun eigen zetel. De frontbench is de regering, en de backbench zijn alle anderen. Dus ze gaat gewoon een rijtje naar achter.” Oud-premier Theresa May zit ook nog altijd in het parlement, net als haar opvolger Boris Johnson. “Dus daar gaat ze gewoon tussenzitten.”

‘Dit is wel een zware knauw in haar reputatie’

Albrecht denkt echter niet dat ze hier in haar politieke carrière nog overheen komt. “Misschien dat een opvolger haar toch weer als minister vraagt, dat zou kunnen, want ze hebben tegenwoordig alle facties van die partij nodig om een stabiele regering te formeren”, zegt hij. “Maar dit is wel een hele zware knauw in haar reputatie.”

De Britse economie heeft mede door toedoen van Truss enorme klappen te verduren gekregen. De Britse pond keldert al sinds de de Eerste Wereldoorlog, en staat op dit moment op het allerlaagste punt ooit. “Ooit was de pond vier keer zo groot als de dollar, en het is nu net iets minder”, zegt Albrecht. “Dat heeft natuurlijk niet alleen met haar te maken, maar ze heeft wel heel onverstandig aangekondigd in een soort mini-begroting dat ze 45 miljard pond minder belasting zou gaan heffen aan de bovenkant van de samenleving.”

Dat is ook iets wat Truss had beloofd aan haar kiezers, leden van de Conservatieve partij, die gemiddeld rijker zijn dan andere Engelsen. “En daar werd ze op verkozen ook.”

Dat ze dit plan ook meteen ging uitvoeren, is “tamelijk ongelofelijk” als je ziet in wat voor economische situatie de wereld, en dus ook Groot-Britannië, nu verkeert, zo zegt Albrecht. Daarmee doelt hij op de inflatie en de stijgende energieprijzen waar iedereen mee te maken heeft als gevolg van de oorlog in Oekraïne. “En dus zag je ook meteen dat de koers van de pond en de hypotheekrentes compleet uit de hand gingen lopen, en dat was een gevolg van haar hervorming van de belastingen.” Dat is de “knal” geweest die haar de kop gekost heeft, zegt Albrecht.

LEES OOK: Rusland geeft volgens het Verenigd Koninkrijk toe dat het vacuümbommen heeft ingezet: ‘Kernwapen zonder de straling’

Door: Redactie